Hastalık Salgını Haberi

20 Eylül 2018  

Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde Ebola virüsü hastalığı (EVH) salgını devam etmektedir. Hastalığın yeni alanlara yayılmasını sınırlamak için önemli ilerlemeler kaydedilmiş, Mangina'daki (Mabalako Sağlık Bölgesi) durum düzelirken, Beni ve Butembo şehirleri yeni sorunlu bölge haline gelmiştir. Yanıt ekipleri, bu şehirlerdeki potansiyel kümelenmeleri azaltmak ve diğer alanlara yayılmasını önlemek için faaliyetleri artırmaktadır.

Hastalığın daha fazla yayılması için önemli riskler devam etmektedir. Devam eden zorluklar arasında, takipten kaybolan temaslılar, sağlık merkezlerinde EVH'nin doğrulanmasında gecikme, sağlık merkezlerinde enfeksiyon önleme ve kontrolünde (IPC) zayıflık ve Ebola Tedavi Merkezlerinde (ETM) tedavi olma konusunda bazı vakalardaki  isteksizlik sayılabilir. Toplulukların çoğunluğu yanıt önlemlerini memnuniyetle karşılarken, bazı toplumlarda iletim riskleri ve hastalıkla ilgili kötü sonuçlar, önleme ve risk azaltma stratejilerini benimsenmesi konusundaki direnç nedeniyle artmıştır. Tüm etkilenen bölgelerdeki halk sağlığı yanıtının tüm unsurlarının güçlendirilmesinin yanı sıra, Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve komşu ülkelerdeki etkilenmemiş illerdeki operasyonel hazırlılık ve hazır bulunuşluğun artırılmasına devam edilmesi öncelik olarak kalmıştır.

Son Hastalık Salgını Haberlerinden bu yana (12 Eylül tarihli veriler), 5 yeni onaylanmış EVH vakası rapor edilmiştir: Beni Sağlık Bölgesinden 4 ve Butembo Sağlık Bölgesinden 1 vaka rapor edilmiştir. Bu vakaların hepsi ilgili topluluklarda devam eden iletim zincirleriyle ilişkilendirilmiştir.

18 Eylül 2018 tarihi itibariyle North Kivu Eyaleti (Beni, Butembo, Kalunguta, Mabalako, Masereka, Musienene ve Oicha) ve İturi Eyaletindeki Mandima Sağlık Bölgesi'nden 97 ölüm (66 doğrulanmış ve 31 olası)  olmak üzere toplam 142 EVH vakası (111 doğrulanmış ve 31 olası)  bildirilmiştir (Şekil 1). Haftalık vaka insidansında genel olarak bir azalma eğilimi görülmektedir (Şekil 2); bununla birlikte, bu eğilimler, vaka raporlarında beklenen gecikmeler ve sporadik vakaların devam eden tespiti göz önüne alındığında dikkatle yorumlanmalıdır. 35-44 yaş aralığındaki yetişkinler  (% 23) ve kadınlar (% 56) yaş ve cinsiyeti bilinen 135 teyit edilen ve olası vakanın en büyük oranını oluşturmaktadır (Şekil 3). Bugüne kadar toplamda 19 sağlık çalışanı (18 doğrulanmış ve 1 olası vaka)  etkilenmiş olup bunlardan 3'ü ölmüştür. Sağlık Bakanlığı (SB), DSÖ ve ortaklar,  Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki diğer illerde ve komşu ülkelerdeki etkilenen bölgelerdeki tüm uyarıları yakından izlemeye ve araştırmaya devam etmektedir. 18 Eylül 2018 itibariyle, 9 şüpheli vakanın laboratuvar testlerinin yapılması beklenmektedir. Son raporun yayınlanmasından bu yana, komşu ülkelerde olduğu gibi Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin çeşitli illerinde de uyarılar incelenmiştir ve bugüne kadar komşu illerden ve ülkelerden gelen tüm uyarılarda EVH söz konusu olmamıştır.

Şekil 1: 18 Eylül 2018 tarihi itibariyle Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki North Kivu ve Ituri eyaletlerinde sağlık bölgesine göre doğrulanmış ve olası Ebola Virüsü Hastalığı vakalarıyla ilgili veriler (n = 142)*

Şekil 2:  18 Eylül 2018 tarihi itibariyle hastalık başlangıcı haftasına göre doğrulanmış ve olası Ebola virüsü hastalığı vakalarıyla ilgili veriler (n = 142) *

*Son haftalardaki veriler, teyit ve raporlamanın yanı sıra devam eden veri temizliği durumunda gecikmelere tabidir.

Şekil 3: 18 Eylül 2018 tarihi itibariyle yaş ve cinsiyete göre doğrulanmış ve olası Ebola Virüsü Hastalığı vakalarıyla ilgili veriler (n = 135)*

* n = 7 vakanın yaşı ve / veya cinsiyeti bilinmemektedir.

Halk Sağlığı Yanıtı

DSÖ ve ortakların desteğiyle, Sağlık Bakanlığı yanıt önlemlerini güçlendirmeye devam etmektedir. Öncelikler arasında; komşu illerde ve ülkelerde yanıt koordinasyonu, sürveyans, temaslı takibi, laboratuvar kapasitesi, Enfeksiyon Önleme ve Kontrol - IPC, klinik yönetim, aşılama, risk iletişimi ve toplum katılımı, güvenli ve temkinli defin işlemleri, sınır ötesi sürveyans ve hazırlık faaliyetleri yer almaktadır. DSÖ ve ortaklar ayrıca komşu ülkelerde hazırlıklılık faaliyetlerini yürütmektedir.

• 18 Eylül itibariyle, DSÖ tarafından acil durum koordinatörleri, epidemiyologlar, laboratuvar uzmanları, lojistik uzmanları, klinik bakım uzmanları, iletişimciler ve toplum katılımı uzmanları dahil olmak üzere yanıt faaliyetlerini desteklemek için 209 uzman görevlendirilmiştir.
• Bugüne kadar 5000'den fazla temaslı kayıt altına alınmıştır, bunların 1983'ü 18 Eylül (2) itibariyle sürveyansa tabi tutulmuştur. Bunlardan % 90 ila % 95'i geçen hafta boyunca günlük olarak takip edilmiştir.
• 19 Eylül itibariyle, sağlık çalışanlarının ve diğer ön saf çalışanlarının 24 aşılama halkasına ek olarak 58 aşılama halkası tanımlanmıştır. Bu aşılama halkalarına son 4 haftadaki teyit edilmiş tüm vakaların temaslıları (ve temaslılarının temaslıları) dahildir. Bugüne kadar, 4.008 sağlık bakımı veya ön saf çalışanı ve 2.362 çocuk olmak üzere 810.071 kişi aşılanmayı kabul etmiş ve aşılanmıştır.
• Ebola Tedavi Merkezi - ETM'ler, Uluslararası Tıbbi Eylem için Birlik (ALIMA) ve Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü (MSF) desteği ile sırasıyla Beni ve Mangina'da tam olarak faaliyet göstermektedirler. MSF İsviçre ve Sağlık Bakanlığı, tamamen işlevsel bir ETM'nin yakında açılacağı Butembo'da geçici bir tedavi merkezine destek sağlamaktadır. Uluslararası Sağlık Hizmet Sınıfı (IMC) tarafından desteklenen Ituri Eyaletindeki Makeke ETM, 18 Eylül'de açılmıştır. Samaritan's Purse Bunia'daki Enfeksiyon Önleme ve Kontrol-IPC faaliyetlerini desteklemeye devam etmektedir.
• ETM'ler, Sağlık Bakanlığı ve Ulusal Biyomedikal Araştırma Enstitüsü (INRB) ile işbirliği içinde kayıt dışı ve deneysel müdahaleler (MEURI) protokolünün takip edilen acil durumlarda kullanımına uygun olarak terapötikleri sağlamaktadır. DSÖ, yerinde teknik klinik uzmanlık sağlamakta olup rehberlik yapmaktadır.
• Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde WASH ve IPC faaliyetleri devam etmekte ve bu alanda birçok ortak tarafından desteklenmektedir. Etkilenen bölgelerdeki sağlık tesislerinde, tesis değerlendirmeleri, merkezlerin dekontaminasyonu, triyaj alanlarının oluşturulması ve standart önlemler ile kişisel koruyucu ekipmanların takılması ve çıkarılması dahil olmak üzere Ebola'ya özel IPC önlemleri gibi çeşitli faaliyetler gerçekleştirilmiştir.
• Sağlık Bakanlığı, DSÖ, UNICEF, Kızıl Haç ve ortaklar etkilenen bölgelerdeki yerel topluluklarla etkileşime girme faaliyetlerini yoğunlaştırmaktadır. Yerel liderler, dini liderler, kanaat önderleri, gençlik grupları ve kadın grupları gibi topluluk ağları ve motosiklet-taksi şoförleri; Ebola'nın önlenmesi konusunda toplumda daha çok kişiye ulaşmayı desteklemek ve radyo, topluluk toplantıları, ev ziyaretleri ve aktif diyaloglar aracılığıyla doktora zamanında başvuru arayışında olan topluluklara destek sağlamak için engaje edilmektedir. Topluluk geri bildirimleri sistematik olarak toplanmakta ve endişeler dile getirilmektedir. Yerel ön saf topluluğu sosyal yardım çalışanları, Ebola müdahale ekipleri arasında, iletişimin sürdürülmesinde, hasta bakımında ve güvenli ve temkinli defin işlemlerinde toplumun katılımını ve psiko-sosyal desteği güçlendirmek için yakın bir şekilde çalışmaktadır.
• Mevcut odak, topluluk üyeleriyle doğrudan ortaklık kurarak topluluk kaygılarını ele alma amaçlı faaliyetleri yoğunlaştırmaktır. Uzman ekipler, çok sektörlü koordinasyonun güçlendirilmesi, erken teşhis için sürveyans, laboratuar teşhis kapasitesi, giriş noktaları (PoE) sürveyansı, hızlı müdahale ekipleri, risk iletişimi, sosyal seferberlik ve toplum katılımı, vaka yönetimi ve IPC kapasiteleri, operasyon desteği ve lojistikin de içinde bulunduğu öncelikli hazırlık eylemlerinin uygulanmasını kolaylaştırmak için risk altındaki 6 ilde (Bas Uele, Haut Uele, Ituri, Maniema, Güney Kivu ve Tanganika) görevlendirilmiştir.
• 17 Eylül itibariyle aağlık taraması 43 Giriş Noktasında (PoE) tesis edilmiştir. Bu Giriş Noktalarında 4 milyona yakın yolcunun taraması gerçekleştirilmiştir.
• Sağlık Bakanlığı'nı desteklemek için DSÖ, komşu ülkeler de dahil olmak üzere EVH yanıtı, araştırma ve acil hazırlık için çok çeşitli, çok sektörlü ve çok disiplinli bölgesel ve küresel ortaklar ve paydaşlar ile yoğun bir şekilde çalışmaktadır. Birlikte çalışılan kurumlar arasında Birleşmiş Milletler Sekreteryası, kardeş Kurumlar ,Uluslararası Göç Örgütü (IOM), Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu (UNICEF), Dünya Gıda Programı (WFP), Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA), Kurumlar Arası Daimi Komite (IASC), çoklu Gruplar ve barışı koruma operasyonları; Dünya Bankası ve bölgesel kalkınma bankaları; Afrika Birliği ve Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) ve bölgesel ajanslar; Küresel Salgın Uyarı ve Yanıt Ağı (GOARN), Yönlendirme Komitesi, teknik ağlar ve operasyonel ortaklar ve Acil Tıp Ekibi Girişimi yer almaktadır. GOARN ortakları, etkilenmeyen illerde ve komşu ülkelerde yanıt ve hazırlık çalışmaları için görevlendirmeler yoluyla yanıtı desteklemeye devam etmektedir.

DSÖ Risk Değerlendirmesi

Bu son EVH salgını, Uganda, Ruanda ve Güney Sudan'ı sınırlayan Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin kuzeydoğu illerini etkilemektedir. EVH'nin ulusal ve bölgesel düzeyde iletimi için potansiyel risk faktörleri arasında, etkilenen bölgeler, ülkenin geri kalanı ve komşu ülkeler arasındaki ulaşım bağlantıları; nüfusun ülke içinde yer değiştirmesi; Kongolu mültecilerin komşu ülkelere göç etmesi yer almaktadır. Ülke aynı anda birçok salgın (Kolera ve Aşı kaynaklı Poliomyelit ) ve uzun vadeli insani kriz yaşamaktadır. Ek olarak, North Kivu ve İturi’deki güvenlik durumu, yanıt faaliyetlerinin uygulanmasını engelleyebilir. Bu bağlamda, halk sağlığı riski ulusal ve bölgesel düzeyde yüksek ve küresel olarak düşüktür.

Ulusal ve bölgesel yayılma riski yüksek olduğundan, komşu illerin ve ülkelerin sürveyans ve hazırlık faaliyetlerini geliştirmeleri önemlidir. DSÖ, sağlık yetkililerinin uyarıldığından ve yanıt vermeye hazır olduklarından emin olmak için komşu ülkelerle çalışmaya devam edecektir.

DSÖ Tavsiyesi

DSÖ, mevcut bilgilere dayanarak Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ne yönelik herhangi bir seyahat ve ticaret kısıtlaması getirilmesini önermemektedir. DSÖ, bu durumla ilgili olarak seyahat ve ticaret önlemlerini izlemeyi sürdürmektedir. Şu anda hiçbir ülke Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ne yönelik her hangi bir seyahat kısıtlaması uygulamamıştır. Yolcular seyahat etmeden önce tıbbi tavsiyeler almalı ve iyi hijyen kurallarına uymalıdır.

Ayrıntılı bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakınız:

DSÖ’nün Ebola Aşısı ile ilgili geçici tavsiyesi 

Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde Ebola Virüs Hastalığı Salgınına İlişkin Uluslararası Gezginler İçin Dünya Sağlık Örgütü Önerileri

Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde Ebola Virüsü Hastalığı İçin Komşu Ülkelerde Operasyonel Hazırlık Ve Teyakkuz