Hastalık Salgını Haberi

1 Kasım 2018  

Geçtiğimiz 4 hafta boyunca teyit edilen vaka insidansındaki artış (Şekil 1), özellikle de Beni ve Butembo çevresindeki topluluklarda endişe vericidir.  Güvenlik olayları hem sivilleri hem de ön saha çalışanlarını ciddi biçimde etkilemeye devam etmektedir. Dahası, toplumdaki direniş ya da isteksizlik, yeni vakaların zamanında tespit edilmesini ve yanıt operasyonlarının etkinliğini engellemeye devam etmektedir. Bununla birlikte, Ebola virüsü hastalığı (EVH) salgınına verilen yanıtta, geçtiğimiz haftalarda, öncelikli alanlarda vaka incelemeleri, aşılamalar, toplumsal katılım ve risk iletişimi konularında faaliyetleri yürüten saha ekiplerinin güçlü performansları da dahil olmak üzere önemli gelişmeler kaydedilmiştir.

Son Hastalık Salgını Haberlerinden (yani 24-30 Ekim) bu yana, 32 yeni doğrulanmış vaka bildirilmiştir: Beni'den 24 vaka, Butembo'dan 7 vaka ve Vuhovi’den 1 vaka. Butembo'dan bildirilen 7 yeni vaka şehrin içinde ve çevresinde varoşlarda ve köylerde yaşamaktadır. Yeni rapor edilen vakalardan 14’ünün önceden doğrulanmış vakaların bilinen temaslıları olduğu belirlenmiş, 2'si de geriye dönük olarak iletim zinciriyle ilişkilendirilmiş olup 17'siyle ilgili incelemeler devam etmektedir. Yeni enfekte olanlar arasında Beni'yi çevreleyen çeşitli sağlık kurumlarından ve hastanelerden 4 sağlık çalışanı yer almaktadır ve bugüne kadar enfekte olan  25 sağlık çalışanından 3'ü ölmüştür.

30 Ekim 2018 itibariyle, Kuzey Kivu Eyaleti'ndeki 8  ve İturi Eyaletindeki 3 sağlık bölgesinde 179 ölüm (144 doğrulanmış ve 35 olası) olmak üzere 279 EVH vakası (244 doğrulanmış ve 35 olası) bildirilmiştir (Şekil 2). Bugüne kadar 81 vaka iyileşmiş olup geçtiğimiz haftalarda hayatta kalan 14 kişi Ebola Tedavi Merkezlerinden (ETM) taburcu edilmiş ve topluluklarına yeniden entegre olmuşlardır.

Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve komşu ülkelerdeki diğer illere salgının sıçrama riski, Kuzey Kivu'daki topluluklarda devam eden iletim nedeniyle çok yüksektir. Geçtiğimiz hafta boyunca, Tanganyika Eyaleti, Kongo Cumhuriyeti, Güney Sudan, Uganda ve Yemen'den uyarılar rapor edilmiştir. Bugüne kadar, komşu illerden ve ülkelerden gelen tüm bu uyarılarda EVH söz konusu değildir.

Şekil 1:  30 Ekim 2018 tarihi itibariyle hastalık başlangıcı haftasına göre doğrulanmış ve olası Ebola virüsü hastalığı vakalarıyla ilgili veriler (n =274) *

Şekil 2: 30 Ekim 2018 tarihi itibariyle Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki North Kivu ve Ituri eyaletlerinde sağlık bölgesine göre doğrulanmış ve olası Ebola Virüsü Hastalığı vakalarıyla ilgili veriler (n = 279)

*Son haftalardaki veriler, teyit ve raporlamanın yanı sıra devam eden veri temizliği durumunda gecikmelere tabidir. Bu dönemdeki eğilimler ihtiyatlı bir şekilde yorumlanmalıdır.

Halk Sağlığı Yanıtı

DSÖ ve ortakların desteğiyle, Sağlık Bakanlığı yanıt önlemlerini güçlendirmeye devam etmektedir. Öncelikler arasında; komşu illerde ve ülkelerde yanıt koordinasyonu, sürveyans, temaslı takibi, laboratuvar kapasitesi, Enfeksiyon Önleme ve Kontrol - IPC, klinik yönetim, aşılama, risk iletişimi ve toplum katılımı, güvenli ve temkinli defin- SDB işlemleri, sınır ötesi sürveyans ve hazırlık faaliyetleri yer almaktadır.

• Sürveyans: Sürveyans faaliyetlerinin gözden geçirilmesi, veri yönetiminde olduğu kadar, vaka ve temaslı tespit ve soruşturmasında da bir takım zorluklara işaret etmiştir. DSÖ, saha düzeyinde Sağlık Bakanlığı ile yakın bir işbirliği içinde çalışmaktadır ve Bölgesel ve Genel Müdürlük ekipleri tarafından bunlara yönelik uzaktan analitik destek sağlanmıştır. Saha düzeyinde, stratejiler ve standart operasyon prosedürleri (SOP'lar) gözden geçirilmekte ve sistem ve süreçleri optimize etmek, temaslı takibi ve aşılama ekiplerinin faaliyetlerini daha iyi entegre etmek, aktif vaka araştırmasını ve veri yönetimini geliştirmek için personel yeniden eğitilmektedir. Bilinen iletim zincirlerinden gelmeyen en son doğrulanmış vakalar etrafında araştırmalar devam etmektedir. 30 Ekim itibariyle, 15.000'den fazla temaslı kayıt altına alınmış ve bunların 5.813'ü sürveyansa tabi tutulmuştur. Geçen haftadaki, tüm sağlık bölgelerinde takip oranları % 85 - 92 olarak belirlenmiştir.
• Aşılama: 31 Ekim itibariyle, 37 sağlık ve ön saha çalışanına ek olarak 154 aşılama halkası tanımlanmıştır. Bugüne kadar, 8.916 sağlık ve ön saf çalışanı ve 6.578 çocuk da dahil olmak üzere toplam 25.298 uygun ve aşılanmayı kabul etmiş kişi aşılanmıştır. Genel olarak, aşı ekipleri geçen hafta içinde ayrıca 3.345 uygun ve aşılanmayı kabul etmiş kişiye ulaşmıştır.
• Klinik yönetim ve Enfeksiyon Önleme ve Kontrol-IPC: Hem klinik yönetim hem de IPC'de faaliyetler devam etmekte ve bu alanda birçok ortak tarafından desteklenmektedir. ETM'lere başvuran hemen hemen doğrulanmış tüm yeni hastalar, terapötikler almaktadır. Vakalara gecikmiş olarak tanı konulması ve ETM'lere havale edilmesi gibi genellikle sadece bir hastanın sağlık kuruluşlarını baş vurmasından sonra ortaya çıkan zorluklar devam etmektedir. Bazı hastalar, ETM'lere ulaşmadan veya hastalığın gelişiminde belirtilerin geç ortaya çıkması nedeniyle varıştan kısa bir süre sonra ölmektedir. Nadir durumlarda, çok zayıf bir prognoz nedeniyle terapötiklerin kesilmesi gerekebilir. IPC uygulamalarının çeşitli yönlerinde ihlaller, iletimin devam etmesi için önemli bir neden olmaya devam etmektedir. Bu endişeleri gidermek için sahada çeşitli faaliyetler devam etmektedir.
• Risk iletişimi, toplumsal katılım ve sosyal seferberlik faaliyetleri, topluluğun yanıtı sahiplenmesine odaklanmakta olup yanıtın diğer ana faaliyetleriyle iç içe geçmiştir. Risk iletişimi ve toplum katılımı (RCCE) ekipleri, toplumsal odak noktalar ve geleneksel şifacılar tarafından uyarıların raporlanmasını güçlendirerek toplum temelli gözetim faaliyetlerini desteklemektedir. Güvenli ve temkinli defin işlemleri ve aşılama ekipleri de yanıt müdahalelerinin kabul görmesini  iyileştirmek için diyalog içinde bulunulan ailelerin katılımını sağlamak konusunda  RCCE tarafından desteklenmektedir. Kapı-kapı ev ziyaretleri, topluluk diyalog seansları, toplumsal duyarlılık aktiviteleri ve yerel radyo istasyonları aracılığıyla kitle iletişimi devam etmektedir.
• Güvenli ve temkinli defin (SDB) işlemleri kapasitesi Hem Kızılhaç (KH) ve Sivil Savunma (SS) ekipleri tarafından sağlanmıştır. KH ekipleri Mangina, Beni, Butembo (nöbetçi), Tchomia ve Bunia'da faaliyet göstermektedir. SS ekipleri Beni ve Oicha'da faaliyet göstermektedir. Buna ek olarak, KH Goma ve Mambasa'da ihtiyaç duyulduğunda faaliyete geçen eğitimli ekipler de bulunmaktadır. 30 Ekim itibariyle toplam 384 SDB uyarısı alınmış ve bunların 328'i (% 85) başarılı bir şekilde yanıtlanmıştır. Belli alanlara erişim kısıtlamaları nedeniyle, Kuzey Kivu ve İturi'deki tüm RC gönüllülerini ve EVH konusunda duyarlı hale getirmet için brifing oturumları planlanmaktadır. Benzer oturumlar, Polis servisleri ve Silahlı Kuvvetler için Uluslararası Kızılhaç Komitesi tarafından yapılacaktır. Buna ek olarak, ulaşılması zor olan topluluklarda (ister güvenlik isterse coğrafi kısıtlamalar olsun) toplumdaki defin işlemlerine yönelik bir zarar azaltma yaklaşımı planlanmakta olup böylece SDB ekiplerinin güvenli bir şekilde defin işlemlirini gerçekleştirebilecek bilgi ve materyallere erişimi sağlanacaktır.
• Giriş Noktası (PoE): 30 Ekim 2018 itibariyle, 65 Giriş Noktası'nda (PoEs) sağlık taraması yapılmış, 11.9 milyondan fazla yolcu taranmış ve 17 467 ulaşım aracı dekontamine edilmiştir. Uluslararası Göç Örgütü (IOM), ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) ve DSÖ, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde Sağlık Bakanlığı'nın Sınır Sağlık programını desteklemeye devam etmektedir. IOM'un desteğiyle, gözden geçirilmiş bir Giriş Noktaları  Denetim Kontrol Listesi, sahada onaylanmış ve 1 Kasım'dan itibaren kullanıma sunulmuştur. IOM, EVH salgınları sırasında Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde Giriş Noktaların etkinliği hakkında operasyonel araştırmalar yürütecektir.
• Laboratuvar kapasitesi: Tanısal test kapasitesi yeni coğrafi bölgelere yayılan vakalardan dolayı genişlemeye devam etmiştir. Beni, Mutembo, Goma, Mangina ve Tschomia'da yakın-hasta testi sağlayan 5 saha Ebola laboratuvarı kurulmuştur; Bunlara Kinshasa'daki ulusal laboratuvar dahil değildir. Geçen hafta yapılan testlerin hacmi artmıştır; 28 Ekim'de sona eren haftada bir önceki haftaya göre % 30 daha fazla olan  438 numune test edilmiştir.

Ortaklar

Sağlık Bakanlığı’nı desteklemek için DSÖ, komşu ülkeler de dahil olmak üzere EVH yanıtı, araştırma ve acil hazırlık için çok sektörlü ve çok disiplinli bölgesel ve küresel ortaklar ve paydaşlar ile yoğun bir şekilde çalışmaktadır. Ortaklar arasında bir dizi BM kurumları ve uluslararası kuruluşlar bulunmaktadır: Avrupa Sivil Korunma ve İnsani Yardım Operasyonu (ECHO; Uluslararası Göç Örgütü (IOM), Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu (UNICEF); BM Yüksek Mülteciler Komisyonu (UNHCR); Dünya Gıda Programı (WFP); Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA); Kurumlararası Daimi Komite (IASC); İngiltere Halk Sağlığı Hızlı Destek Ekibi; Amerika Birleşik Devletleri Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID); çoklu kümelenmeler, barışı koruma harekâtları ve BM misyonu; BM Güvenlik ve Güvenlik Dairesi (UNDSS), Dünya Bankası ve bölgesel kalkınma bankaları; Afrika Birliği, Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri ve bölgesel ajanslar; Uluslararası Tıbbi Eylem İttifakı (ALIMA) dahil Sağlık Kümesi ortakları ve STK'lar, Adeco Federación (ADECO), toplum temelli beslenme için kadınlar Derneği (AFNAC), CARITAS DRC, Sosyo-hijyenik tanıtım merkezi (CEPROSSAN), CARE International, Cooperazione Internationale (COOPI), Katolik Destek ve Kalkındırma Yardımları Örgütü (CORDAID / PAP-DRC), Harvard İnsani Yardım Girişimi, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC), Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu (IFRC),Demokratik Kongo Cumhuriyeti Kızılhaçı (DRC Kızıl Haç), Uluslararası Tıbbi Kolordu (IMC), Intersos - Organisation Umanitaria par l’Emergenza (INTERSOS), Uluslararası Kurtarma Komitesi (IRC), Medair, Médecins Sans Frontières (MSF), Oxfam International, Samaritan'ın Çantası, İnsani Eylem Platformunda Sosyal Bilimler (SSHAP) ve Uluslararası Çocukları Kurtarmak (SCI); Küresel Salgın Uyarısı ve Müdahale Ağı (GOARN), Gelişmekte Olan ve Tehlikeli Patojenler Laboratuar Ağı (EDPLN), Gelişen Hastalık Klinik Değerlendirme ve Yanıt Ağı (EDCARN), teknik ağlar ve operasyonel ortaklar ve Acil Tıp Ekibi Girişimi (EMT). GOARN ortakları, etkilenmemiş illerde ve komşu ülkelerde, DSÖ'nün farklı düzeylerine, müdahale ve hazırlık çalışmaları için konuşlandırma yaparak yanıtı desteklemeye devam etmektedir.

DSÖ Risk Değerlendirmesi

Bu EVH salgını, Uganda, Ruanda ve Güney Sudan'ı sınırlayan Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin kuzeydoğu illerini etkilemektedir. EVH'nin ulusal ve bölgesel düzeyde iletimi için potansiyel risk faktörleri arasında, etkilenen bölgeler, ülkenin geri kalanı ve komşu ülkeler arasındaki ulaşım bağlantıları; nüfusun ülke içinde yer değiştirmesi; Kongolu mültecilerin komşu ülkelere göç etmesi yer almaktadır. Ülke aynı anda birçok salgın (Kolera ve Aşı kaynaklı Poliomyelit ) ve uzun vadeli insani kriz yaşamaktadır. Ek olarak, North Kivu ve İturi’deki güvenlik durumu, yanıt faaliyetlerinin uygulanmasını sınırlandırmaktadır. DSÖ’nün  salgın için risk değerlendirmesi şu anda ulusal ve bölgesel düzeylerde çok yüksektir. Küresel risk seviyesi düşüktür. 

Ulusal ve bölgesel yayılma riski çok yüksek olduğundan, komşu illerin ve ülkelerin sürveyans ve hazırlık faaliyetlerini geliştirmeleri önemlidir. UST Acil Durum Komitesi, bu faaliyetlerin yoğunlaştırılmamasının, koşulların daha da kötüleşmesine ve salgının daha fazla yayılmasına yol açacağını bildirmiştir. DSÖ, sağlık otoritelerinin uyarıldığından ve operasyonel olarak yanıt vermeye hazır olduğundan emin olmak için komşu ülkeler ve ortaklarla çalışmaya devam edecektir.

DSÖ Tavsiyesi

Uluslararası trafik: Dünya Sağlık Örgütü, halihazırda mevcut bilgilere dayanarak, Demokratik Kongo  Cumhuriyeti'ne seyahat ve ticaretle ilgili olarak herhangi bir kısıtlama getirilmesini tavsiye etmemektedir. Şu anda insanları Ebola virüsünden korumak için lisanslı bir aşı bulunmamaktadır. Bu nedenle, Ebola aşısı sertifikalarıyla ilgili herhangi bir gereklilik, sınırların ötesine geçen hareketi sınırlamak veya Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nden ayrılan yolcular için vize vermekle ilgili makul bir temel değildir.DSÖ, bu durumla ilgili olarak seyahat ve ticaret önlemlerini izlemeyi sürdürmektedir. Şu anda hiçbir ülke Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ne yönelik her hangi bir seyahat kısıtlaması uygulamamıştır. Yolcular seyahat etmeden önce tıbbi tavsiyeler almalı ve iyi hijyen kurallarına uymalıdır.

Aşılama: DSÖ 23-25 Ekim tarihleri arasında Stratejik Danışma Grubu (SAGE) Bağışıklama hakkında bir toplantı düzenlemiştir. Grup, canlı virüs aşısı rVSVΔG-ZEBOV-GP'nin uygulanmasından olumsuz etkilenme riskinin, gebe kadınlara sınırlı miktardaki verilerden dolayı büyük ölçüde bilinmediğini belirtmiştir. SAGE, aşının hamile kadınlara sunulup sunulmayacağı konusundaki kararın karmaşık bir konu olduğu ve hamile kadınların bir araştırma protokolüne dahil edilmesinin yerel Ulusal Düzenleme Otoritesine ve yerel Etik İnceleme Komitesine ve daha da önemlisi hamile kadınların bilgilendirilmiş onamına bağlı olduğunu kabul etmiştir. Bu nedenle SAGE, araştırmacıları, özellikle aşıları tam olarak belgelemek için yakın ve yeterli bir şekilde uzun süreli takibi mümkün kılan koşullar altında hamile kadınlara bu aşının uygulanmasının yararları ve riskleri hakkında daha fazla veri toplama fırsatı aramaya teşvik etmektedir. Bu tür kanıtlar yakın gelecekte mevcut olabilir. Uzmanlar ayrıca, diğer temaslıların aşılanmasının, aşıyı almayan gebe kadınlar arasında etkili bir koruma halkası sağlayıp sağlamadığını araştırmak için araştırma çabalarını teşvik etmiştir.

Ayrıntılı bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakınız:

DSÖ’nün Ebola Aşısı ile ilgili geçici tavsiyesi 

Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde Ebola Virüs Hastalığı Salgınına İlişkin Uluslararası Gezginler İçin Dünya Sağlık Örgütü Önerileri

Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde Ebola Virüsü Hastalığı İçin Komşu Ülkelerde Operasyonel Hazırlık Ve Teyakkuz