Hastalık Salgını Haberi

6 Aralık 2018  

Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin kuzeydoğusundaki ebola virüsü hastalığı (EVH) salgınına yanıt vermek, çok yönlü bir sorun olmaya devam etmektedir. Kanıtlanmış halk sağlığı önlemleri (temaslı izleme, toplulukların katılımı) ve eldeki yeni araçlar (aşı ve terapötikler) kullanılarak, DSÖ salgının kontrol altına alınabileceğinden ve sona erebileceğinden emindir.

Raporlama döneminde (28-4 Aralık 2018) North Kivu ve Ituri illerinde 9 sağlık bölgesinden 35 yeni vaka bildirilmiştir: Beni (8), Komanda (8), Katwa (8), Vuhovi (3), Kalunguta (2), Butembo (2), Mabalako (2), Masereka (1) ve Mutwanga (1). Komanda ve Mabalako sağlık bölgelerindeki son vakalar, yeni vakaların tespit edilmediği  uzun dönemin (2 inkübasyon döneminden fazla) ardından görülmüş olup virüsün yeniden ortaya çıkma riskini ve gelişmiş sürveyansın sürdürülmesi ihtiyacının önemini göstermektedir. Komanda'daki vakalar, Beni'deki bir anne ve çocuğun enfeksiyonundan kaynaklanmıştır. Komanda'daki güvensizlik, müdahale faaliyetleri için sorun oluştursa da, vakaların tespit edilmesinden kısa bir süre sonra, temaslı izleme ve aşılama dahil kontrol tedbirleri başlatılmıştır. 

Yetersiz enfeksiyon önleme ve kontrol (IPC) uygulamalarına sahip kamu ve özel sağlık merkezleri, salgının artmasında ana kaynak olmaya devam etmektedir. Raporlama döneminde, sağlık çalışanlarında iki yeni enfeksiyon bildirilmiştir ve en az bir yeni vakaya enfekte olmuş bir sağlık çalışanından  EVH bulaşmıştır. Toplamda, 44 sağlık çalışanı (41 hemşire ve 3 doktor) bugüne kadar enfekte olmuştur ve bunların % 59'u (26) kadındır.

Raporlama dönemi itibariyle, Beni (12) ve Butembo'da (9) Ebola Tedavi Merkezlerinden (ETM'ler) hastalıktan kurtulan 21 kişi daha taburcu edilmiş ve topluluklarına yeniden entegre edilmiştir. Bugüne kadar 142 hasta iyileşmiştir. 

4 Aralık itibariyle, Nort Kivu Eyaleti'nde 11 sağlık bölgesinde ve Ituri Eyaleti'nde 3 sağlık bölgesinde 271’i ölüm olmak üzere toplam 458 EVH vakası (410 doğrulanmış ve 48 olası) bildirilmiştir (Şekil 1).

Salgının epidemiyolojik eğrisi (Şekil 2) iki ayrı fazı göstermektedir. İlk aşama Mangina merkezli olup bir ay içinde büyük ölçüde kontrol altına alınmıştır. Birçok alana yayılmış olan ikinci dalga, iki ay boyunca günde yaklaşık 5 yeni vaka ile devam etmiştir. Vaka tespiti ve rapor edilmesinde beklenen gecikmeler göz önüne alındığında, haftalık vaka insidansındaki genel eğilimler en son haftalarda dikkatle yorumlanmalıdır.

Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve diğer komşu ülkelere yayılan salgın riski çok yüksektir. Geçtiğimiz hafta boyunca Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Güney Sudan ve Uganda’dan uyarılar bildirilmiş olup bugüne kadar bildirilen tüm uyarılarda EVH söz konusu değildir.

Şekil 1: 4 Aralık  2018 tarihi itibariyle Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki North Kivu ve Ituri eyaletlerinde sağlık bölgesine göre doğrulanmış ve olası Ebola Virüsü Hastalığı vakalarıyla ilgili veriler

Şekil 2:  4 Aralık 2018 tarihi itibariyle hastalık başlangıcı haftasına göre doğrulanmış ve olası Ebola virüsü hastalığı vakalarıyla ilgili veriler *

*Son haftalardaki veriler, teyit ve raporlamanın yanı sıra devam eden veri temizliği durumunda gecikmelere tabidir. Bu dönemdeki eğilimler ihtiyatlı bir şekilde yorumlanmalıdır.

Kadınlarda ve çocuklarda Ebola virüsü hastalığı

Bu salgın sırasında enfekte olan kadın ve çocukların orantısız sayısına ilişkin kaygılar dile getirilmiştir (Şekil 3). Bugüne kadar, kadınlar cinsiyetin rapor edildiği genel vakaların % 62'sini (280/450) oluşturmuştur. Tüm kadın olguların % 83'ünün (230/277) ≥15 yaşlarında olduğu görülmüştür. Bu kadınların en az 18'i hamile ve 7'si de emziren ya da enfeksiyondan kısa bir süre önce doğum yapmışlardan oluşmuştur. Bir yaşından küçük bebeklerde 27 vaka görülmüş olup bunların % 70'i (19) erkek ve 21'i ölüm vakasıdır (yaşına özgü olgu ölüm oranı% 78). Bir aydan küçük bebeklerde de 9 vaka görülmüştür. 15 yaşından küçük çocuklar vakaların % 24'ünü (106/447) oluşturmuştur.

Kadınlarda ve çocuklarda gözlenen bu orantısız hastalık yüküne katkıda bulunan çok sayıda faktör vardır. Bunlar arasında: Resmi ve gayri resmi sağlık tesislerine hastalığa maruz kalma, geleneksel defin uygulamalarına katılım, aile gruplarında iletim (çocukların bakımını üstlenen anneler arasındaki iletim de dahil olmak üzere), sağlık hizmetine başvurma davranışlarındaki farklılıklar ve etkilenen bölgelerde devam eden çatışmaların altta yatan nüfus yapısı üzerindeki etkisi.

Mevcut bilgilere sahip olanlar arasında, vakalara göre bildirilen genel risk faktörleri arasında şunlar sayılabilir: Bilinen bir vakayla temasta bulunmuş (224/320,% 70), cenaze törenlerine (121/299,% 40) katılmış ve EVH başlangıcından önce bir sağlık kuruluşuna gitmiş / başvurmuşlar (46/139,% 33). Erkek vakaların % 31'ine (37/118) karşın kadın vakaların % 46'sının (84/181)  cenaze törenlerine katıldığını bildirmiş olması da önemlidir.

Sıtma vakalarında ve sağlık ortamındaki  eşlik eden yetersiz IPC, çocuklarda yüksek EVH oranlarına katkıda bulunacaktır. 2 Aralık'ta Beni'deki dört günlük bir sıtma kontrol kampanyasının sonuçları, daha fazla sıtma kaynaklı ölümü önlemeyi ve aynı zamanda bu potansiyel bulaşma kaynağını hedef alarak sağlık merkezlerinde yükü azaltmayı amaçlamıştır.

Sağlık Bakanlığı, DSÖ, UNICEF ve diğer ortaklarla aktif olarak kadınlarda (hamile veya emziren kadınlar dahil) ve küçük çocuklarda gözlenen artan riskleri ele almak ve bu gruplardaki enfeksiyonları önlemek ve yönetmek için alınan tedbirleri daha da güçlendirmek için aktif olarak çalışmaktadır. 

Şekil 3: 4 Aralık 2018 tarihi itibariyle cinsiyet ve yaş grubuna göre doğrulanmış ve olası Ebola virüsü hastalığı vakaları verileri

*Son haftalardaki veriler, teyit ve raporlamanın yanı sıra devam eden veri temizliği durumunda gecikmelere tabidir. Bu dönemdeki eğilimler ihtiyatlı bir şekilde yorumlanmalıdır.

Halk Sağlığı Yanıtı

DSÖ ve ortakların desteğiyle, Sağlık Bakanlığı yanıt önlemlerini güçlendirmeye devam etmektedir. Öncelikler arasında; komşu illerde ve ülkelerde yanıt koordinasyonu, sürveyans, temaslı takibi, laboratuvar kapasitesi, Enfeksiyon Önleme ve Kontrol - IPC, klinik yönetim, aşılama, risk iletişimi ve toplum katılımı, güvenli ve temkinli defin- SDB işlemleri, sınır ötesi sürveyans ve hazırlık faaliyetleri yer almaktadır. DSÖ, Sağlık Bakanlığı'nı desteklemek için, komşu ülkeler de dahil olmak üzere EVH yanıtı, araştırma ve acil hazırlık konularında çok sektörlü ve çok disiplinli bölgesel ve küresel ortaklar ve paydaşlar ile yoğun bir şekilde çalışmaktadır. Sağlık tesislerinde enfeksiyon önleme ve kontrol uygulamaları, özellikle antenatal kliniklerin daha da güçlendirilmesi gerekmektedir. Sıkı el hijyeni esastır.

DSÖ ve ortakların halk sağlığı yanıtı eylemleri hakkında ayrıntılı bilgi için, DSÖ Afrika Bölge Ofisi tarafından yayınlanan son durum raporlarına bakınız:

• Ebola situation reports: Democratic Republic of the Congo

DSÖ Risk Değerlendirmesi

Bu EVH salgını, Uganda, Ruanda ve Güney Sudan'ı sınırlayan Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin kuzeydoğu illerini etkilemektedir. EVH'nin ulusal ve bölgesel düzeyde iletimi için potansiyel risk faktörleri arasında, etkilenen bölgeler, ülkenin geri kalanı ve komşu ülkeler arasındaki ulaşım bağlantıları; nüfusun ülke içinde yer değiştirmesi; Kongolu mültecilerin komşu ülkelere göç etmesi yer almaktadır. Ülke aynı anda birçok salgın (Kolera ve Aşı kaynaklı Poliomyelit ve Sıtma) ve uzun vadeli insani kriz yaşamaktadır. Buna ek olarak, North Kivu ve İturi’deki güvenlik durumu, yanıt faaliyetlerinin uygulanmasını sınırlandırmaktadır. DSÖ’nün  salgın için risk değerlendirmesi şu anda ulusal ve bölgesel düzeylerde çok yüksektir. Küresel risk seviyesi düşüktür. Dünya Sağlık Örgütü, halihazırda mevcut bilgilere dayanarak Demokratik  Kongo Cumhuriyeti'yle ilgili olarak herhangi bir seyahat ve ticaret kısıtlamasını önermemektedir.

Ulusal ve bölgesel yayılma riski çok yüksek olduğundan, komşu illerin ve ülkelerin sürveyans ve hazırlık faaliyetlerini geliştirmeleri önemlidir. UST Acil Durum Komitesi, bu faaliyetlerin yoğunlaştırılmamasının, koşulların daha da kötüleşmesine ve salgının daha fazla yayılmasına yol açacağını bildirmiştir. DSÖ, sağlık otoritelerinin uyarıldığından ve operasyonel olarak yanıt vermeye hazır olduğundan emin olmak için komşu ülkeler ve ortaklarla çalışmaya devam edecektir.

DSÖ Tavsiyesi

Uluslararası trafik: Dünya Sağlık Örgütü, halihazırda mevcut bilgilere dayanarak, Demokratik Kongo  Cumhuriyeti'ne seyahat ve ticaretle ilgili olarak herhangi bir kısıtlama getirilmesini tavsiye etmemektedir. Şu anda insanları Ebola virüsünden korumak için lisanslı bir aşı bulunmamaktadır. Bu nedenle, Ebola aşısı sertifikalarıyla ilgili herhangi bir gereklilik, sınırların ötesine geçen hareketi sınırlamak veya Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nden ayrılan yolcular için vize vermekle ilgili makul bir temel değildir. DSÖ, bu durumla ilgili olarak seyahat ve ticaret önlemlerini izlemeyi sürdürmektedir. Şu anda hiçbir ülke Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ne yönelik her hangi bir seyahat kısıtlaması uygulamamıştır. Yolcular seyahat etmeden önce tıbbi tavsiyeler almalı ve iyi hijyen kurallarına uymalıdır.

Ayrıntılı bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakınız:

DSÖ’nün Ebola Aşısı ile ilgili geçici tavsiyesi 

Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde Ebola Virüs Hastalığı Salgınına İlişkin Uluslararası Gezginler İçin Dünya Sağlık Örgütü Önerileri

Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde Ebola Virüsü Hastalığı İçin Komşu Ülkelerde Operasyonel Hazırlık Ve Teyakkuz

• WHO Statement on the latest attacks in the Democratic Republic of the Congo
• Summary report for the SAGE meeting of October 2018
• Statement on the October 2018 meeting of the IHR Emergency Committee on the Ebola virus disease outbreak in the Democratic Republic of the Congo
• Ebola virus disease fact sheet