Hastalık Salgını Haberi

16 Mayıs 2019  

Her ne kadar ülkenin asayiş durumunda tahmin edilemez bir şekilde ve hafifçe bir iyileşme yaşansa da, Ebola virüsü hastalığının (EVH) yayılması, Kuzey Kivu ve Ituri illerinde bu hafta bildirilen 100'den fazla vakayla birlikte artmaktadır.

Vaka sayılarındaki sürekli artışın ardındaki esas nedenler arasında, kritik sorunlu bölgelere erişimi engelleyen asayiş sorunu, toplumda yanıt faaliyetlerinin kabul görmesiyle ilgili sıkıntılar ve yanıt faaliyetlerine katılma konusundaki tereddüt ve EVH vakalarının tespit edilmesinde gecikme ve vakaların Ebola Tedavi Merkezlerine (ETM'ler) / Transit Merkezlerine (TM'ler) geç başvurmaları yer almaktadır.

Özellikle endişe verici olan, bu faktörlerin görüldüğü yerlerden kaynaklanan topluluk ölümleridir. Topluluk ölümleri, ETM / TM dışında ölen tüm EVH (doğrulanmış ve muhtemel) vakalarını ifade etmektedir. Bu sayılar, kamu ve özel hastanelerde ve diğer sağlık merkezlerinde ölenlerin yanı sıra evde ölen vakaları da içerir. Ortalama olarak, topluluk ölümleri her hafta bildirilen vakaların yaklaşık % 40'ını oluşturmaktadır. Bu oran haftalık olarak değişmekte olup, şubat ayındaki % 71'lik pikten sonra Nisan'ın başlangıcı itibariyle  % 28 ile % 43 arasında değişmektedir. Halen sürveyans sistemlerinde listelenen toplam ölümlerin (1147) yaklaşık üçte ikisi (% 68) ETM'lerin dışında meydana gelmiştir. ETM'lere gelen hastaların çoğu, genellikle ağır bir durumda ve kötü bir prognozla gelir ve ETM’ye kabulden kısa bir süre sonra ölürler. Toplumdaki ölümler, bu vakalar toplumda daha fazla zaman harcadıklarından, semptomatikken ve ölümleri sırasında ve sonrasında oldukça bulaşıcı kaldıklarından büyük bir aktarım riski oluşturur ve EVH'yi aile üyeleri ve sağlık çalışanları gibi toplumun diğer üyelerine yayarlar.

EVH vakalarındaki devam eden artışa rağmen, hastalık yayılımının en yoğun yaşandığı 7 ana sorunlu bölge olduğu belirtilmelidir: Katwa, Mabalako, Mandima, Butembo, Musienene, Kalunguta ve Beni. Toplu olarak, bu sağlık bölgeleri, 24 Nisan - 14 Mayıs 2019 tarihleri arasında son 21 gün içinde bildirilen 350 vakanın büyük çoğunluğunu (% 93) oluşturmaktadır (Şekil 1 ve Tablo 1). Bu hafta Alimbongo sağlık bölgesinde de Katwa'dan gelen vakalarla ilgili yeni bir vaka bildirilmiştir.  Mevcut hastalık yayılma kalıpları ayrıca, sorunlu sağlık bölgeleri merkezli vakalardan kaynaklanan ve virüs yayılımının daha önce başarılı bir şekilde durdurulmuş olduğu alanlara tekrar girmesinden kaynaklanan zorlukları göstermektedir. Bu dönem boyunca, bugüne kadar etkilenen 22 sağlık bölgesinin 18'inde, 91 sağlık alanından yeni vakalar bildirilmiştir (Şekil 2).

14 Mayıs itibariyle, 1.147'sinin öldüğü (vaka ölüm oranı% 66) toplam 1.739 doğrulanmış ve olası EVH vakası bildirilmiştir. Yaş ve cinsiyeti bildirilen toplam vakaların % 56'sı (974) kadın, % 30'u (514) 18 yaşından küçük çocuklardan oluşmaktadır. Etkilenen sağlık çalışanlarının sayısı 102'ye yükselmiştir (toplam vakaların % 6'sı). ETM'lerde sağlık bakım hizmeti alan EVH hastalarından 459'u başarıyla taburcu edilmiştir.

Risk iletişimi ve toplum katılımı ekipleri, hayatta kalma şansının artması için sağlık tesislerinde doktora erken başvurmanın önemi hakkında mesajları yaymaya devam etmektedir. Bu mesajlar, özellikle etkilenen bireylerin, semptomların başlamasından sonra ETM'lere daha sık ve daha hızlı bir şekilde bildirildikleri Beni'de çok etkili olmuştur. Risk iletişimi ve toplum katılımı aktörleri, barışçıl anlaşmalara ulaşılmasının sağlanması, aşılama, enfeksiyon önleme ve kontrol (IPC) ve güvenli ve saygın defin işlemleri gibi diğer salgın yanıt şartlarının ilgili yanıt aktivitelerini yerine getirebilmesini sağlamak için topluluk düzeyinde isteksizlik ve direnç vakalarına aracılık etmede etkili olmuştur.

Önümüzdeki haftalarda, daha fazla vakanın tespitine yol açacak olan en büyük müdahale faaliyetlerinin devam etmesi durumunda, artan vaka rakamlarının sorunlu bölgelerde devam etmesi beklenmektedir. Geçtiğimiz günlerde görülen yüksek hastalık yayılım oranları, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki diğer çevre illere ve çevre ülkelere yayılmış EVH riskinin yüksek olduğunu göstermektedir.

Şekil 1:  14 Mayıs 2019 tarihi itibariyle hastalık başlangıcı haftasına göre doğrulanmış ve olası Ebola virüsü hastalığı vakalarıyla ilgili veriler

Şekil 2: 14 Mayıs 2019 tarihi itibariyle Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki North Kivu ve Ituri eyaletlerinde sağlık bölgelerine göre bildirilen doğrulanmış ve olası Ebola Virüsü Hastalığı vakaları

Tablo 1: 14 Mayıs 2019'da Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin Kuzey Kivu ve Ituri illerinde sağlık bölgelerine göre etkilenen sağlık alanları ve doğrulanmış ve olası Ebola virüsü hastalığı vaka sayıları

Halk Sağlığı Yanıtı

Sağlık Bakanlığı, DSÖ ve ortakların halk sağlığı yanıtı eylemleri hakkında ayrıntılı bilgi için, DSÖ Afrika Bölge Ofisi tarafından yayınlanan son durum raporlarına bakınız:                              

• Ebola situation reports: Democratic Republic of the Congo

DSÖ Risk Değerlendirmesi

DSÖ, yanıta verilen desteğin gelişen koşullara adapte olmasını sağlamak için epidemiyolojik durumdaki ve salgın bağlamındaki değişiklikleri sürekli izlemektedir. Yapılan son değerlendirmeye göre Ulusal ve bölgesel risk seviyeleri çok yüksek olsa da, küresel risk seviyeleri düşüktür. Ek olarak, siyasi gerilimler ve güvensizlikle daha da şiddetlenen toplumsal direnç ve güvenlik açıklarının devam etmesi, etkilenen alanlarda vaka incelemeleri ve yanıt faaliyetlerinin tekrar askıya alınması ve gecikmesiyle sonuçlanmış olup müdahalelerin genel etkinliğini azaltmaktadır. Bununla birlikte, mevcut toplum diyaloğu faaliyetleri, sosyal yardım girişimleri ve belirli sorunlu bölgelerde erişimin yeniden sağlanması, toplum tarafından yanıt faaliyetlerinin kabul edilmesinde ve vaka incelemesi çabalarında bazı gelişmelere neden olmuştur. Personelin emniyetini ve güvenliğini sağlamak için prosedürel, operasyonel ve fiziksel güvenlik araçlarını ele alan, yenilenen çabalar ve güvenlik önlemlerinin alınması, doğrulanmış vakalar arasında toplum ölümlerinin yüksek oranı, sürveyansa tabi temaslılar olarak bilinen yeni vakaların nispeten düşük oranı, hastane enfeksiyonuna bağlı iletim zincirlerinin varlığı, ETM'lerde tespit ve izolasyonda kalıcı gecikmeler ve olası vakalarla ilgili olarak zamanında raporlama ve yanıta ilişkin zorluklar gibi faktörler, etkilenen topluluklarda daha fazla bulaşma zincirleri olasılığını artırmakta ve hem Demokratik Kongo Cumhuriyeti hem de komşu ülkelere coğrafi yayılma riskini yükseltmektedir. Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin salgından etkilenen bölgelerinden diğer bölgelerine yüksek nüfus hareket oranları ve komşu ülkelere olan geçiş kontrolünün sağlanamadığı sınırlar boyunca artan güvensizlik dönemleri, bu riskleri daha da artırmaktadır. Mevcut salgının uzun sürmesi, müdahale personeli arasında yorgunluk ve sınırlı kaynakların devam etmesi nedeniyle ilave riskler ortaya çıkmaktadır. Bunun tersine, bazı komşu ülkelerdeki temel operasyonel teyakkuz ve hazırlık çalışmaları, vakaları hızlı bir şekilde tespit etme ve yerel yayılmayı azaltma kapasitesini artırmıştır. Şu anda bu çabaların arttırılmaya devam etmesi gerekmektedir.

DSÖ Tavsiyesi

Dünya Sağlık Örgütü, halihazırda mevcut bilgilere dayanarak, Demokratik Kongo  Cumhuriyeti'ne seyahat ve ticaretle ilgili olarak herhangi bir kısıtlama getirilmesini tavsiye etmemektedir. Şu anda insanları Ebola virüsünden korumak için lisanslı bir aşı bulunmamaktadır. Bu nedenle, Ebola aşısı sertifikalarıyla ilgili herhangi bir gereklilik, sınır ötesi  hareketleri sınırlamak veya Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nden ayrılan yolcular için vize vermekle ilgili makul bir temel değildir. DSÖ, bu durumla ilgili olarak seyahat ve ticaret önlemlerini izlemeyi sürdürmektedir. Şu anda hiçbir ülke Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ne yönelik her hangi bir seyahat kısıtlaması uygulamamıştır. Yolcular seyahat etmeden önce tıbbi tavsiyeler almalı ve iyi hijyen kurallarına uymalıdır.

Ayrıntılı bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakınız:

DSÖ’nün Ebola Aşısı ile ilgili geçici tavsiyesi 

Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde Ebola Virüs Hastalığı Salgınına İlişkin Uluslararası Gezginler İçin Dünya Sağlık Örgütü Önerileri

Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde Ebola Virüsü Hastalığı İçin Komşu Ülkelerde Operasyonel Hazırlık Ve Teyakkuz

• WHO Statement on the latest attacks in the Democratic Republic of the Congo
• Summary report for the SAGE meeting of October 2018
• Statement on the October 2018 meeting of the IHR Emergency Committee on the Ebola virus disease outbreak in the Democratic Republic of the Congo
• Ebola virus disease fact sheet