DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ’NÜN 05.03.2020 TARİHLİ YENİ KORONAVİRÜS (COVID-19) DURUM RAPORU
Son 24 saat içinde, 5 yeni ülke/bölge (Bosna Hersek, Cebelitarık, Macaristan, Slovenya, işgal altındaki Filistin bölgesi) COVID-19 vakaları bildirmiştir.
5 Mart 2020 Orta Avrupa Zaman Dilimine göre saat 10.00 da bildirilen veriler
ÖNEMLİ GELİŞMELER
- Son 24 saat içinde, 5 yeni ülke/bölge (Bosna Hersek, Cebelitarık, Macaristan, Slovenya, işgal altındaki Filistin bölgesi) COVID-19 vakaları bildirmiştir.
- COVID-19 vakalarının sayısında bir artış olması beklentisiyle, Güney Doğu Asya Bölgesi, halklarla ilişki kurarak, kişisel koruyucu donanım (KKD) temin ederek ve laboratuvarların COVID-19'u test etme kapasitesine sahip olmasını sağlayarak veya global sevk laboratuvarlarına numune göndererek, hızlı müdahale faaliyetlerini hayata geçirmeye hazırlanmaktadır. Daha fazla bilgiyi burada bulabilirsiniz: https://www.who.int/southeastasia/news/detail/04-03-2020-who-emphasizes-on-agile-response-capacities-as-south-east-asia-region-confirms-more-covid-19-cases
- DSÖ Genel Direktörü, COVID-19'un etkisini azaltmak amacıyla kapsamlı bir yaklaşımın önemini vurgulamıştır. Nüfusu eğitmek, sürveyansı genişletmek, hastalara bakmak ve hazırlık sistemlerini güçlendirmek, bulaşmayı kesmek için anahtarlardır. DSÖ Genel Müdürü'nün açıklamalarına buradan ulaşabilirsiniz: https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-mission-briefing-on-covid-19---4-march-2020
- DSÖ'nün DSÖ Salgınlarda Bilgi Ağı (EPI-WIN) adı verilen girişimi, kanıta dayalı bilgiyi güçlendirmek için tüm iletişim platformlarından yararlanmaktadır. EPI-WIN güvenilir kaynakları tanımlamıştır ve bu “güven zincirleri” ile ilişki kurmaktadır. Daha fazla bilgiyi Odak Noktadaki Konu'da bulabilirsiniz.
|
SAYILARLA DURUM |
|
Total ve son 24 saatte yeni vaka sayıları |
|
Küresel |
|
95.333 doğrulanmış (2.241 yeni) |
|
Çin |
|
80.565 doğrulanmış (143 yeni) |
|
3.015 ölüm (31 yeni) |
|
Çin Dışında |
|
14.768 doğrulanmış (2098 yeni) |
|
85 ülke/bölge (5 yeni) |
|
267 Ölüm (53 yeni) |
|
DSÖ RİSK DEĞERLENDİRMESİ |
|
Çin : Çok Yüksek |
|
Bölgesel düzeyde : Çok Yüksek |
|
Küresel düzeyde : Çok Yüksek |
Şekil 1. 5 Mart 2020 itibariyle doğrulanmış COVID-19 vakalarının bildirildiği ülkeler, yönetim bölgeleri veya bölgeler
ODAK NOKTADAKİ KONU: İNFODEMİK
İnfodemikler, bir sorun hakkında aşırı miktarda bilgi olmasıdır ki bu da sorunlara çözüm bulmayı zorlaştırmaktadır. İnfodemikler, acil sağlık durumu sırasında eksik veya yanlış bilgi ve söylentiler yayabilir. İnfodemikler etkili bir halk sağlığı müdahalesini engelleyebilir ve insanlar arasında karışıklık ve güvensizlik yaratabilir. İnfodemikleri yönetmek için DSÖ, DSÖ Salgınlarda Bilgi Ağı (EPI-WIN) adlı yenilikçi bir iletişim girişimi geliştirmiştir.
Acil durumlarda bilgiye olan talep yüksektir; çoğu zaman birçok bilinmeyen vardır ve insanlar güvendikleri kaynaklardan, kişilerden ve kuruluşlardan bilgi istemektedir. DSÖ, EPI-WIN aracılığıyla bu tür güvenilir kaynakları tanımlamıştır ve bunları sadece doğru, zamanında bilginin amplifikatörleri olarak değil, aynı zamanda kurucularının ihtiyaç duyduğu ve acilen görmek istediği bilgi türünün danışmanları olarak da görevlendirmiştir.
Bilgi alışverişi, bu “güven zincirleri” ile düzenli katılım çağrıları yoluyla gerçekleşmektedir. EPI-WIN, farklı kitlelere uyarlanmış kanıta dayalı bilgileri artırmak, olay ilerledikçe ilgili soruları yanıtlamak ve bunları ek müdahale aktiflerine bağlamak için kullanabileceği tüm iletişim platformlarından yararlanmaktadır ve bu güvenilir kanallarla ortak çalışmaktadır.
İşverenler ve çalışanlarla bir “güven zinciri” - çalışma dünyası
İş dünyasında böyle bir “güven zinciri” kurulmuştur. Çalışanlar, yetişkin yaşamlarının yaklaşık üçte birini iş yerinde geçiriyor. Bu nedenle işverenler ve işletmeler, çalışanları için, COVID-19 hakkındaki güvenilir bilgilerin amplifikatörleri görevi görebilir. Hem özel hem de kamu sektöründeki işverenler, çalışanlarını, personellerini ve müşterilerini COVID-19'dan nasıl koruyacaklarını soruyorlar. Meslek birlikleri ve sendikalar da DSÖ politikalarının, rehberliğinin ve tavsiyelerinin işyeri ortamlarında nasıl uygulanabileceği konusunda bilgi istiyor.
Dünya Ekonomik Forumu ile birlikte çalışan EPI-WIN, COVID-19 ve gelecekteki salgın hastalıklardan etkilenmesi muhtemel kilit iş sektörleri ve kamu kuruluşları ile ağlar kurmuştur. Bunlar Sağlık Çalışanları, Seyahat ve Turizm, Gıda ve Tarım ve Uluslararası Kitle Toplantıları ağlarında gruplandırılmıştır. Her ağda, on milyonlarca insanı istihdam eden ve ekonomik faaliyette milyarlarca dolardan sorumlu olan sektörleri temsil eden çok uluslu şirketler, meslek birlikleri ve BM uzman kuruluşları bulunmaktadır.
EPI-WIN ayrıca DSÖ İş Sağlığı ve Güvenliği Departmanı ve muadilleri olan Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) İşçi Faaliyetleri Bürosu (ACTRAV) ve 163 ülkede 210 milyon işçiyi temsil eden sendika organlarını bir araya getiren Uluslararası Sendika Konseyi (ITUC) aracılığıyla, küresel sendikalarla birlikte çalışmaktadır.
Sendikalarla ilişki, halk sağlığı politikalarının ve COVID-19 salgınını sınırlandırmayı amaçlayan müdahalelerin etkililiğini etkileyebilecek konular hakkında birçok kaygıya neden olmuştur. Bunlar arasında enfeksiyonun önlenmesi ve sağlık, sosyal bakım ve ticaret sektörlerindeki halka açık çalışanların hakları; hastalık sebebiyle işe gidememenin, daha az çalışanın iş yükünde potansiyel olarak güvenli olmayan artışlarla karşılaşmasına neden olabildiği durumlarda, güvenli personel seviyeleri; eğitime ara verilmesi veya ulaşımın durması nedeniyle mahsur kalmış, yalnız kalmak veya işten ayrılmak isteyenler için gelir koruması; ve işverenlerle uzaktan çalışma ve esnek çalışma saatleri üzerine görüşmeler gibi konular bulunmaktadır. EPI-WIN ayrıca, yaklaşık 80 küresel sağlık çalışanı derneği ile işbirliği içinde olan DSÖ Sağlık İş Gücü Departmanı ile yakın çalışmaktadır.
Bu “güven zinciri"nin sadece bir örneğidir. Diğerleri sağlık çalışanları, seyahat ve turizm, inanç temelli organizasyonlar, büyük etkinlik organizatörleri ve diğerleri etrafında geliştirilmiştir. Daha fazla bilgi ve tavsiye için lütfen EPI-WIN web sitesini ziyaret edin: https://www.epi-win.com/
SÜRVEYANS
Tablo 1. Çin'deki vilayetler, bölgeler ve şehirler tarafından bildirilen COVID-19 akut solunum hastalığı vakaları, 5 Mart 2020
|
|
Nüfus |
Son 24 Saatte |
Toplam |
|||||||
|
DoğrulanmışVakalar |
Şüpheli Vakalar |
Ölümler |
Doğrulanmış Vakalar |
Ölümler |
||||||
|
Hubei |
5917 |
134 |
67 |
31 |
67.466 |
2902 |
||||
|
Guangdong |
11346 |
0 |
0 |
0 |
1350 |
7 |
||||
|
Henan |
9605 |
0 |
0 |
0 |
1272 |
22 |
||||
|
Zhejiang |
5737 |
2 |
1 |
0 |
1215 |
1 |
||||
|
Hunan |
6899 |
0 |
0 |
0 |
1018 |
4 |
||||
|
Anhui |
6324 |
0 |
0 |
0 |
990 |
6 |
||||
|
Jiangxi |
4648 |
0 |
0 |
0 |
935 |
1 |
||||
|
Jiangsu |
8051 |
0 |
0 |
0 |
631 |
0 |
||||
|
Chongqing |
3102 |
0 |
2 |
0 |
576 |
6 |
||||
|
Shandong |
10047 |
0 |
0 |
0 |
758 |
6 |
||||
|
Sichuan |
8341 |
1 |
0 |
0 |
539 |
3 |
||||
|
Heilongjiang |
3773 |
1 |
0 |
0 |
481 |
13 |
||||
|
Beijing |
2154 |
1 |
10 |
0 |
418 |
8 |
||||
|
Shanghai |
2424 |
0 |
17 |
0 |
338 |
3 |
||||
|
Hebei |
7556 |
0 |
0 |
0 |
318 |
6 |
||||
|
Fujian |
3941 |
0 |
0 |
0 |
296 |
1 |
||||
|
Shaanxi |
3864 |
0 |
0 |
0 |
245 |
1 |
||||
|
Guangxi |
4926 |
0 |
0 |
0 |
252 |
2 |
||||
|
Yunnan |
4830 |
0 |
2 |
0 |
174 |
2 |
||||
|
Hainan |
934 |
0 |
1 |
0 |
168 |
5 |
||||
|
Guizhou |
3600 |
0 |
0 |
0 |
146 |
2 |
||||
|
Shanxi |
3718 |
0 |
0 |
0 |
133 |
0 |
||||
|
Tianjin |
1560 |
0 |
11 |
0 |
136 |
3 |
||||
|
Liaoning |
4359 |
0 |
32 |
0 |
125 |
1 |
||||
|
Gansu |
2637 |
0 |
0 |
0 |
91 |
2 |
||||
|
Jilin |
2704 |
0 |
0 |
0 |
93 |
1 |
||||
|
Xinjiang |
2487 |
0 |
0 |
0 |
76 |
3 |
||||
|
Inner Mongolia |
2534 |
0 |
0 |
0 |
75 |
1 |
||||
|
Ningxia |
688 |
0 |
0 |
0 |
75 |
0 |
||||
|
Hong Kong SAR |
745 |
4 |
0 |
0 |
104 |
2 |
||||
|
Taipei ve çevresi |
2359 |
0 |
0 |
0 |
42 |
1 |
||||
|
Qinghai |
603 |
0 |
0 |
0 |
18 |
0 |
||||
|
Macao SAR |
66 |
0 |
0 |
0 |
10 |
0 |
||||
|
Xizang |
344 |
0 |
0 |
0 |
1 |
0 |
||||
|
Toplam |
142.823 |
143 |
143 |
31 |
80.565 |
3015 |
||||
Tablo 2. Laboratuvar tarafından doğrulanan COVID-19 vakalarının ve ölümlerin bildirildiği ülkeler, bölgeler veya alanlar, 5 Mart 2020^
|
|
Toplam Doğrulanmış1 (yeni) Vakalar |
Toplam Ölüm (yeni) |
Bulaşma Şekli 2 |
Bildirilen son vakadan bu yana geçen gün sayısı |
|
Batı Pasifik Bölgesi |
||||
|
Güney Kore |
5766 (438) |
35 (3) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Japonya |
317 (33) |
6 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Singapur |
110 (0) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
1 |
|
Avustralya |
66 (23) |
3 (2) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Malezya |
50 (0) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
1 |
|
Vietnam |
16 (0) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
21 |
|
Filipinler |
3 (0) |
1 (0) |
Yalnızca importe vaka |
29 |
|
Kamboçya |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
37 |
|
Yeni Zelanda |
2 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
2 |
|
Avrupa Bölgesi |
||||
|
İtalya |
3089 (587) |
107 (27) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Fransa ^^ |
282 (73) |
4 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Almanya |
262 (66) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
İspanya |
198 (47) |
1 (1) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Birleşik Krallık ^^ |
89 (38) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
İsviçre ^^ |
56 (20) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Norveç |
56 (23) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Avusturya |
37 (13) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Hollanda |
38 (10) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
İsveç |
35 (11) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
İzlanda |
26 (10) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Belçika |
23 (15) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
San Marino |
16 (8) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
İsrail |
15 (3) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Danimarka |
10 (2) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Hırvatistan |
9 (0) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
1 |
|
Yunanistan |
9 (2) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Finlandiya |
7 (0) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
2 |
|
Portekiz |
7 (5) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Belarus |
6 (5) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Çekya |
5 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
1 |
|
Romanya |
4 (0) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
1 |
|
Azerbaycan |
3 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
4 |
|
Gürcistan |
3 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
4 |
|
Rusya |
3 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
2 |
|
Bosna Hersek |
2 (2) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Estonya |
2 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
1 |
|
Macaristan |
2 (2) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
İrlanda |
2 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
1 |
|
Andorra |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
2 |
|
Ermenistan |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
3 |
|
Letonya |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
2 |
|
Litvanya |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
6 |
|
Lüksemburg |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
3 |
|
Monako |
1 (0) |
0 (0) |
Soruşturma altında |
4 |
|
Kuzey Makedonya |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
7 |
|
Polonya |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
1 |
|
Slovenya |
1 (1) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Ukrayna |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
1 |
|
Lihtenştayn |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
1 |
|
Bölgeler ** |
||||
|
Cebelitarık |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
1 |
|
Güney Doğu Asya |
||||
|
Tayland |
47 (4) |
1 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Hindistan |
29 (23) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Endonezya |
2 (0) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
3 |
|
Nepal |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
41 |
|
Sri Lanka |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
38 |
|
Doğu Akdeniz Bölgesi |
||||
|
İran |
2922 (586) |
92 (15) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Kuveyt |
58 (2) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Bahreyn |
49 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
2 |
|
Irak |
36 (5) |
2 (2) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Birleşik Arap Emirlikleri |
27 (0) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
1 |
|
Lübnan |
13 (0) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
2 |
|
Katar |
8 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
1 |
|
Umman |
15 (3) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Pakistan |
5 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
2 |
|
Mısır |
2 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
3 |
|
Fas |
2 (1) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Suudi Arabistan |
2 (1) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Afganistan |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
9 |
|
Ürdün |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
2 |
|
Tunus |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
2 |
|
Bölgeler ** |
||||
|
İşgal altındaki Filistin bölgesi |
4 (4) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Amerika Bölgesi |
||||
|
Amerika Birleşik Devletleri |
129 (21) |
9 (3) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Kanada |
30 (0) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
1 |
|
Ekvador |
7 (0) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
1 |
|
Meksika |
5 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
3 |
|
Brezilya |
3 (1) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Dominik Cumhuriyeti |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
3 |
|
Arjantin |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
1 |
|
Şili |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
1 |
|
Bölgeler ** |
||||
|
Saint Martin |
2 (0) |
0 (0) |
Soruşturma altında |
2 |
|
Saint Barthelemy |
1 (0) |
0 (0) |
Soruşturma altında |
2 |
|
Afrika Bölgesi |
||||
|
Cezayir |
12 (7) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Nijerya |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
6 |
|
Senegal |
4 (3) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Tüm bölgeler için ara toplam |
14.062 (2098) |
261 (53) |
||
|
Uluslararası Taşıt (Diamond Princess) |
706 (0) |
6 (0) |
Yerel bulaşma |
3 |
|
Genel Toplam |
14.768 (2098) |
267 (53) |
||
(^) Rakamlar hem ülke içindeki, hem de ülkesine geri gönderilen vakaları içerir.
(1) Vaka sınıflandırmaları DSÖ’nün COVID-19 vaka tanımlarına dayanmaktadır. ( https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov) )
(2) Bulaşmanın yeri, mevcut resmi verilerin DSÖ analizine göre sınıflandırılır ve ek veriler elde edildikçe yeniden sınıflandırmaya tabi olabilir. Birden fazla bulaşma tipi yaşayan ülkeler/bölgeler/alanlar, kanıtların bulunduğu en yüksek kategoride sınıflandırılır; bulaşma arası gösterilebiliyorsa belirli bir kategoriden çıkarılabilirler. Kategoriler içinde bile, farklı ülkelerin/bölgelerin/alanların, farklı sayıda vaka ve diğer faktörlerle gösterildiği gibi, farklı bulaşma derecelerine sahip olabileceği unutulmamalıdır. Belirli bir ülke/bölge/alandaki tüm konumlar eşit şekilde etkilenmemektedir.
Şartlar:
- Kitlesel bulaşma, doğrulanmış vakaları, çok sayıda vaka adına bulaşma zincirleri ile ilişkilendirememe veya sentinel örneklerinin rutin taranması yoluyla pozitif testleri arttırma ile kanıtlanmıştır.
- Yerel bulaşma, bulaşma kaynağının raporlama konumunda olduğu yerleri belirtmektedir.
- Yalnızca importe vakalar, tüm vakaların raporlama yeri dışında virüse maruz kaldığı yerleri belirtmektedir.
- Soruşturma altında, hiçbir durumda bulaşma türünün belirlenmediği yerleri göstermektedir.
- Bulaşma arası, bulaşmanın ara verdiği yerleri göstermektedir (ayrıntılar belirlenecek).
** "Bölgeler", bölgeleri, alanları, denizaşırı bağımlılıkları ve benzer statüye sahip diğer yetki alanlarını içerir.
^^ Bazı bölgelerin diğer ülkelerden ve Lihtenştayn'ın İsviçre'den ayrılması sebebiyle, rakamlar önceki durum raporlarından daha aza indirilmiştir.
Şekil 2. 4 Mart 2020 tarihine kadar tam rapor günleriyle, Çin dışında bildirilen, doğrulanmış COVID-19 vakalarının, rapor tarihine ve DSÖ bölgesine göre epidemik eğrisi
STRATEJİK HEDEFLER
DSÖ'nün söz konusu müdahaleye yönelik stratejik hedefleri:
- Yakın temaslılar ve sağlık çalışanları arasındaki ikincil enfeksiyonları azaltmak, hastalığın daha fazla yayılması ve Çin'den uluslararası yayılmaların önlenmesi dahil olmak üzere insandan insana bulaşmayı sınırlamak*;
- Enfekte hastalar için optimize edilmiş bakım sağlamak da dahil, hastaların erken teşhis edilmesi, izole edilmesi ve bakımının yapılması;
- Hayvan kaynağından bulaşmayı tanımlamak ve azaltmak;
- Virüsle ilgili önemli olan bilinmeyenleri ve klinik şiddeti, bulaşma ve enfeksiyonun kapsamı, tedavi seçeneklerini ele almak ve teşhis, tedavi ve aşıların geliştirilmesini hızlandırmak;
- Kritik risk ve durumla ilgili bilgileri tüm topluluklara iletmek ve yanlış bilgilendirmeyle mücadele etmek;
- Çok sektörlü ortaklıklar yoluyla sosyal ve ekonomik etkiyi en aza indirgemek.
*Bu, hızlı tespit, vakaların teşhisi ve yönetimi, temaslıların tespit edilmesi ve takibi, sağlık tesislerinde enfeksiyon önleme ve kontrol, gezginler için sağlık önlemlerinin uygulanması, popülasyonda bilinçlendirme ve risk iletişimi gibi halk sağlığı önlemlerinin bir kombinasyonu ile elde edilebilir.
HAZIRLIK VE YANIT
- 2019-nCoV ile ilgili tüm teknik rehberlik belgelerini görüntülemek için lütfen bu adresi ziyaret edin: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance
- DSÖ, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) ile yakın işbirliği içinde çalışmaktadır ve kabin ekibine ve havaalanı çalışanlarına ülke sorgularına dayanarak tavsiyelerde bulunmak üzere ortaklaşa bir rehber belge geliştirmiştir. Rehber, IATA web sayfasında bulunabilir.
- DSÖ ilk vakaların soruşturulması için bir protokol geliştirmiştir “First Few X (FFX) Cases and contact investigation protocol for 2019-novel coronavirus (2019-nCoV) infection”. Protokol, herhangi bir ülkede tespit edilen ilk 2019-nCoV enfeksiyonlu vakaların temel klinik, epidemiyolojik ve virolojik özelliklerini erken anlamak, vakaları yönetmek ve potansiyel yayılmayı azaltmak için halk sağlığı rehberliğinin geliştirilmesi ve güncellenmesi için tasarlanmıştır.
- DSÖ, vakaların bildirildiği Üye Devletler ile düzenli ve doğrudan temas halindedir. DSÖ ayrıca durum hakkında diğer ülkeleri bilgilendirmekte ve talep halinde destek sağlamaktadır.
- DSÖ, laboratuvar teşhisi, yeni koronavirüs (2019-nCoV) salgını bağlamında evde bakım ve sağlık ortamlarında maske kullanımı ile ilgili tavsiyeler, klinik yönetimi, sağlık ortamlarında enfeksiyonun önlenmesi ve kontrolü, yeni koronavirüs şüphesi olan hastalar için evde bakım, risk iletişimi ve topluluk katılımı ve yeni koronavirüs (2019-nCoV) bulaşan insanlar için Global Sürveyans gibi geçici rehberler geliştirmiştir.
- Doğrulanmış hastaların tanımlanması ve yönetiminde gerekli malzemeler için hastalıkla mücadele malzemelerin bulunduğu paketler hazırlanmıştır.
- Hayvanlardan insanlara bulaşma riskini azaltmak için önerilerde bulunulmuştur.
- DSÖ, yeni koronavirüs (2019-nCoV) salgınıyla ilgili olarak uluslararası trafik için güncellenmiş bir tavsiye yayınlanmıştır.
- Teşhis, aşılar ve terapötiklerin hızlandırılması için Ar-Ge planı etkinleştirilmiştir.
- DSÖ, yeni koronavirüsler de dahil olmak üzere ortaya çıkan solunum virüslerine genel bir bilgi sağlamak için çevrimiçi/online bir kurs geliştirmiştir.
- DSÖ, yeni bir virüs salgınında kritik olan incelemenin erken yapılması için rehberlik sağlamaktadır. Çalışma protokollerinden toplanan veriler, sürveyans ve vaka tanımları için önerileri iyileştirmek, 2019-nCoV'un temel epidemiyolojik bulaşma özelliklerini karakterize etmek, yayılma, şiddet, hastalık spektrumu, toplum üzerindeki etkiyi anlamak ve operasyonel modelleri ve vaka izolasyonu, temaslı takibi ve izolasyon gibi karşı önlemlerin uygulanması konusunda bilgilendirmek için kullanılabilir. Çeşitli protokoller burada bulunabilir: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance/early-investigations
- DSÖ, sürveyans, epidemiyoloji, modelleme, teşhis, klinik bakım ve tedavi ve hastalığı tanımlamanın, yönetmenin ve ilerlemeyi sınırlamanın diğer yollarıyla ilgili küresel çalışmaları koordine etmek için araştırmacılar ve diğer uzman ağlarıyla birlikte çalışmaktadır. DSÖ, mevcut durumu dikkate alacak şekilde güncellenen ülkeler için geçici rehber yayınlamıştır.
- DSÖ, laboratuvar, enfeksiyon önleme ve kontrol, klinik yönetim ve matematiksel modelleme için küresel uzman ağları ve ortaklıkların kullanılması için çalışmaktadır.
HALK İÇİN TAVSİYELER
COVID-19'un yayıldığı bir bölgede değilseniz, bu bölgelerin birinden seyahat etmediyseniz veya kendini iyi hissetmeyen biriyle yakın temasta değilseniz, virüsü kapma şansınız şu anda düşüktür. Fakat durum hakkında stresli ve endişeli olabileceğiniz anlaşılabilir bir durumdur. Makul önlemler alabilmeniz için risklerinizi doğru bir şekilde belirlemenize yardımcı olacak gerçekleri elde etmek iyi bir fikirdir. (Sık Sorulan Sorulara bakınız: https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses ) Sağlık uzmanınız, ulusal halk sağlığı yetkilileriniz ve işvereniniz, COVID-19 ve bölgenizde olup olmadığı konusunda doğru bilgi kaynaklarıdır. Yaşadığınız yerdekii durumdan haberdar olmak ve kendinizi korumak için uygun önlemleri almak önemlidir. (Bkz. Herkes için koruma önlemleri).
COVID-19 salgınının olduğu bir bölgede iseniz, enfeksiyon riskini ciddiye almanız gerekir. Ulusal ve yerel sağlık yetkilileri tarafından verilen tavsiyelere uymalısınız. Çoğu insan için COVID-19 sadece hafif bir hastalığa neden olsa da, bazı insanları oldukça hasta edebilir. Daha da nadiren, hastalık ölümcül olabilir. Yaşlı insanlar ve önceden mevcut tıbbi durumları (yüksek tansiyon, kalp problemleri veya diyabet gibi) olanlar, hastalığa karşı daha savunmasız görünmektedir. (Bkz. COVID-19'un yayıldığı bölgelerde olan veya bu bölgeleri ziyaret etmiş (son 14 günde) kişiler için koruma önlemleri).
VAKA TANIMLARI
DSÖ, insan enfeksiyonları için Global Sürveyans'ı, vaka tanımlarını içeren koronavirüs hastalığı (COVID-19) belgesi ile periyodik olarak güncellemektedir (https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov) ).
Kaynağı kolay bulabilmek için vaka tanımları aşağıda yer almaktadır.
Şüpheli vaka
- Akut solunum yolu hastalığı olan (ateş ve solunum yolu hastalığının en az bir belirtisi/semptomu (örn. Öksürük, nefes darlığı), VE klinik durumu tam olarak açıklayan başka bir etiyolojisi olmayan VE semptom başlangıcından önceki 14 gün içinde COVID-19 hastalığının lokal bulaşmasını bildiren bir ülkeye/bölgeye veya alana seyahat ya da burada ikamet öyküsü (bkz. Durum raporu (https://www.seyahatsagligi.gov.tr/Site/KoronaVirusDurumRaporlari )) olan bir hasta.
VEYA
- Akut solunum yolu hastalığı olan VE semptomların başlamasından önceki son 14 gün içinde doğrulanmış veya olası bir COVID-19 vakası (temas tanımına bakın) ile temas halinde olan bir hasta.
VEYA
- Şiddetli akut solunum yolu enfeksiyonu (ateş ve solunum yolu hastalığının en az bir belirtisi/semptomu (örn. Öksürük, nefes darlığı) olan VE hastaneye yatırılması gereken ve klinik durumu tam olarak açıklayan başka etiyolojisi olmayan bir hasta.
Olası vaka
COVID-19 testinin sonuçsuz olduğu şüpheli bir vaka.
- Laboratuvar tarafından bildirilen testin sonuçsuz olması.
Doğrulanmış vaka
Klinik belirti ve semptomlara bakılmaksızın, COVID-19 enfeksiyonu laboratuvar onaylı olan bir kişi.
Laboratuvar sayfası için bağlantı: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance/laboratory-guidance