DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ’NÜN 06.03.2020 TARİHLİ YENİ KORONAVİRÜS (COVID-19) DURUM RAPORU
4 yeni ülke / bölge (Butan, Kamerun, Sırbistan ve Güney Afrika) son 24 saat içinde COVID-19 vakaları bildirmiştir. COVID-19 salgını evrimleşmeye devam ettikçe, influenza ile benzerlikler ve farklılıklar için mukayese yapılmaya başlanmıştır.
6 Mart 2020 Orta Avrupa Zaman Dilimine göre saat 10.00 da bildirilen veriler
ÖNEMLİ GELİŞMELER
• 4 yeni ülke / bölge (Butan, Kamerun, Sırbistan ve Güney Afrika) son 24 saat içinde COVID-19 vakaları bildirmiştir.
• COVID-19 salgını evrimleşmeye devam ettikçe, influenza ile mukayese yapılmaya başlandı. DSÖ, iki hastalık arasındaki benzerlikler ve farklılıklar hakkında bir Soru-Cevap oluşturdu. Daha fazla bilgi için lütfen aşağıda yer alan "Odak Noktadaki Konu"ya bakınız.
|
SAYILARLA DURUM |
|
Total ve son 24 saatte yeni vaka sayıları |
|
Küresel |
|
98.192doğrulanmış (2.873yeni) |
|
Çin |
|
80. 711 doğrulanmış (146 yeni) |
|
3. 045 ölüm (30 yeni) |
|
Çin Dışında |
|
17. 481 doğrulanmış (2.727 yeni) |
|
335 Ölüm (69 yeni) |
|
88 ülke/bölge (4 yeni) |
|
DSÖ RİSK DEĞERLENDİRMESİ |
|
Çin : Çok Yüksek |
|
Bölgesel düzeyde : Çok Yüksek |
|
Küresel düzeyde : Çok Yüksek |
Şekil 1. 6 Mart 2020 itibariyle doğrulanmış COVID-19 vakalarının bildirildiği ülkeler, yönetim bölgeleri veya bölgeler
ODAK NOKTADAKİ KONU: COVID-19 ve İnfluenza arasında benzerlikler ve farklılıklar hakkında soru-cevap.
COVID-19 salgını evrimleşmeye devam ettikçe, influenza ile mukayese yapılmaya başlandı. Her ikisi de solunum yolu hastalığına neden olmakta, ancak iki virüs arasında ve nasıl yayıldıkları hakkında önemli farklılıklar bulunmaktadır. Bunun, her bir virüse yanıt vermek için uygulanabilecek halk sağlığı önlemleri üzerinde önemli sonuçları vardır.
COVID-19 ve İnfluenza virüslerinin benzerlikleri nedir ?
İlk olarak, COVID-19 ve influenza virüsleri benzer bir hastalık gösterirler. Yani her ikisi de asemptomatik veya hafiften şiddetli hastalığa ve ölüme kadar geniş bir hastalık yelpazesi olarak ortaya çıkan solunum hastalığına neden olur.
İkincisi, her iki virüs de temas, damlacıklar ve fomitler (bulaşıcı hastalık etkenini taşıyan herhangi bir cisim veya madde) vasıtasıyla bulaşır. Sonuç olarak, el hijyeni ve iyi solunum görgü kuralları (el dirseğinizin içine veya bir kağıt mendile öksürme ve mendilin hemen atılması) gibi aynı halk sağlığı önlemleri, enfeksiyonu önlemek için yapılabilecek önemli eylemlerdir.
COVID-19 ve İnfluenza virüslerinin farklılıkları nedir?
Bulaşma hızı, iki virüs arasındaki önemli bir fark noktasıdır. İnfluenza, COVID-19 virüsünden daha kısa bir ortalama kuluçka dönemine (enfeksiyondan semptomların ortaya çıkmasına kadar geçen süre) ve daha kısa seri aralığına (birbirini takip eden vakalar arasındaki süre) sahiptir. Seri aralığının COVID-19 virüsü için 5-6 gün, İnfluenza virüsü için 3 gün olduğu tahmin edilmektedir. Bu İnfluenza'nın COVID-19'dan daha hızlı yayılabileceği anlamına gelir.
Ayrıca, hastalığın ilk 3-5 gün içinde bulaşma veya potansiyel olarak semptom öncesi bulaşma (semptomlar ortaya çıkmadan önce virüsün bulaşması) influenza için bulaşmanın ana şeklidir.
Çoğalma sayısı (enfekte olmuş bir kişiden kaynaklanan ikincil enfeksiyonların sayısı) COVID-19 virüsü için 2 ila 2.5 arasında olup, İnfluenzadan daha yüksek olduğu anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, hem COVID-19 hem de İnfluenza virüsleri için tahminler oldukça kaynağa ve zamana özgüdür ve bu doğrudan karşılaştırmaları daha zor hale getirmektedir.
Çocuklar toplumda influenza virüsünün bulaşmasının önemli itici güçleridir. COVID-19 virüsü için ilk veriler, çocukların yetişkinlerden daha az etkilendiğini ve 0-19 yaş grubundaki klinik atak oranlarının düşük olduğunu göstermektedir. Ayrıca Çin'deki hane halkı bulaşma çalışmalarından elde edilen ön veriler, çocukların, tam tersine bunun yerine yetişkinlerden enfekte olduğunu göstermektedir.
İki virüs için semptom çeşidi benzer olmakla birlikte, şiddetli hastalığı oluşturmaya olan fraksiyon farklıdır. COVID-19 için, bugüne kadarki veriler enfeksiyonların % 80'inin hafif veya asemptomatik olduğunu, % 15'inin oksijen gerektiren şiddetli enfeksiyon olduğunu ve % 5'inin ventilasyon gerektiren kritik enfeksiyonlar olduğunu göstermektedir. Bu ciddi ve kritik enfeksiyon fraksiyonları, grip enfeksiyonu için gözlemlenenden daha yüksektir.
Şiddetli İnfluenza enfeksiyonu riski en fazla olanlar; çocuklar, hamile kadınlar, yaşlılar, altta yatan kronik tıbbi rahatsızlıkları ve bağışıklığı baskılanmış olanlardır. COVID-19 için şu andaki anlayışımız, yaşlılığın ve altta yatan tıbbi rahatsızlıkların ciddi enfeksiyon riskini artırdığıdır.
COVID-19 mortalitesi, influenzadan özellikle mevsimsel influenzadan daha yüksektir. COVID-19'un gerçek mortalitesinin tam olarak anlaşılması biraz zaman alacak olsa da, şimdiye kadar elde ettiğimiz veriler, kaba ölüm oranının (rapor edilen ölümlerin, rapor edilen vakalara bölünmesiyle)% 3-4 arasında olduğunu, enfeksiyon mortalitesinin oranının (rapor edilen ölümlerin sayısının, enfeksiyon sayısına bölünmesi) daha düşük olduğunu göstermektedir. Mevsimsel influenza için mortalite genellikle % 0.1'in oldukça altındadır. Bununla birlikte, mortalite büyük ölçüde sağlık hizmetlerine erişim ve sağlık hizmetlerinin kalitesiyle belirlenir.
COVID-19 ve İnfluenza virüsleri için hangi tıbbi müdahaleler mevcuttur?
Çin'de şu anda bir takım terapötiklerle klinik denemeler ve COVID-19 için 20'den fazla aşı geliştirilmesine rağmen, şu anda COVID-19 için lisanslı aşı veya terapötikler bulunmamaktadır. Buna karşılık, İnfluenza için antiviral ilaçlar ve aşılar mevcuttur. İnfluenza aşısı COVID-19 virüsüne karşı etkili olmasa da, İnfluenza enfeksiyonunu önlemek için her yıl aşılanmak şiddetle tavsiye edilir.
SÜRVEYANS
Tablo 1. Çin'deki vilayetler, bölgeler ve şehirler tarafından bildirilen COVID-19 akut solunum hastalığı vakaları, 6 Mart 2020
|
|
Nüfus |
Son 24 Saatte |
Toplam |
|||||||
|
DoğrulanmışVakalar |
Şüpheli Vakalar |
Ölümler |
Doğrulanmış Vakalar |
Ölümler |
||||||
|
Hubei |
5917 |
126 |
43 |
29 |
67592 |
2931 |
||||
|
Guangdong |
11346 |
1 |
0 |
0 |
1351 |
7 |
||||
|
Henan |
9605 |
0 |
0 |
0 |
1272 |
22 |
||||
|
Zhejiang |
5737 |
0 |
1 |
0 |
1215 |
1 |
||||
|
Hunan |
6899 |
0 |
0 |
0 |
1018 |
4 |
||||
|
Anhui |
6324 |
0 |
0 |
0 |
990 |
6 |
||||
|
Jiangxi |
4648 |
0 |
0 |
0 |
935 |
1 |
||||
|
Jiangsu |
8051 |
0 |
0 |
0 |
631 |
0 |
||||
|
Chongqing |
3102 |
0 |
2 |
0 |
576 |
6 |
||||
|
Shandong |
10047 |
0 |
0 |
0 |
758 |
6 |
||||
|
Sichuan |
8341 |
0 |
2 |
0 |
539 |
3 |
||||
|
Heilongjiang |
3773 |
0 |
0 |
0 |
481 |
13 |
||||
|
Beijing |
2154 |
4 |
3 |
0 |
422 |
8 |
||||
|
Shanghai |
2424 |
1 |
22 |
0 |
339 |
3 |
||||
|
Hebei |
7556 |
0 |
0 |
0 |
318 |
6 |
||||
|
Fujian |
3941 |
0 |
0 |
0 |
296 |
1 |
||||
|
Shaanxi |
3864 |
0 |
0 |
0 |
245 |
1 |
||||
|
Guangxi |
4926 |
0 |
0 |
0 |
252 |
2 |
||||
|
Yunnan |
4830 |
0 |
2 |
0 |
174 |
2 |
||||
|
Hainan |
934 |
0 |
1 |
0 |
168 |
5 |
||||
|
Guizhou |
3600 |
0 |
2 |
0 |
146 |
2 |
||||
|
Shanxi |
3718 |
0 |
0 |
0 |
133 |
0 |
||||
|
Tianjin |
1560 |
0 |
9 |
0 |
136 |
3 |
||||
|
Liaoning |
4359 |
0 |
13 |
0 |
125 |
1 |
||||
|
Gansu |
2637 |
11 |
0 |
0 |
102 |
2 |
||||
|
Jilin |
2704 |
0 |
3 |
0 |
93 |
1 |
||||
|
Xinjiang |
2487 |
0 |
0 |
0 |
76 |
3 |
||||
|
Inner Mongolia |
2534 |
0 |
0 |
0 |
75 |
1 |
||||
|
Ningxia |
688 |
0 |
0 |
0 |
75 |
0 |
||||
|
Hong Kong SAR |
745 |
0 |
0 |
0 |
104 |
2 |
||||
|
Taipei ve çevresi |
2359 |
3 |
0 |
0 |
45 |
1 |
||||
|
Qinghai |
603 |
0 |
0 |
0 |
18 |
0 |
||||
|
Macao SAR |
66 |
0 |
0 |
0 |
10 |
0 |
||||
|
Xizang |
344 |
0 |
0 |
0 |
1 |
0 |
||||
|
Toplam |
142.823 |
146 |
102 |
30 |
80.711 |
3045 |
||||
Tablo 2. Laboratuvar tarafından doğrulanan COVID-19 vakalarının ve ölümlerin bildirildiği ülkeler, bölgeler veya alanlar, 6 Mart 2020*
|
|
Toplam Doğrulanmış** (yeni) Vakalar |
Toplam Ölüm (yeni) |
Bulaşma Şekli *** |
Bildirilen son vakadan bu yana geçen gün sayısı |
|
Batı Pasifik Bölgesi |
||||
|
Güney Kore |
6284 (518) |
42 (37 |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Japonya |
349 (32) |
6 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Singapur |
117 (7) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Avustralya |
57 (0) |
2 (0) |
Yerel bulaşma |
1 |
|
Malezya |
57 (5) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
1 |
|
Vietnam |
16 (0) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
22 |
|
Filipinler |
5 (2) |
2 (1) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Kamboçya |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
38 |
|
Yeni Zelanda |
4(2) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Avrupa Bölgesi |
||||
|
İtalya |
3858 (769) |
148 (41) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Fransa |
420 (138) |
6 (2) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Almanya |
534 (272) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
İspanya |
257 (59) |
3 (2) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Birleşik Krallık |
118 (29) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
İsviçre |
86 (30) |
1 (1) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Norveç |
86 (30) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Avusturya |
47 (10) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Hollanda |
82 (44) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
İsveç |
61 (26) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
İzlanda |
26 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
1 |
|
Belçika |
50 (27) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
1 |
|
San Marino |
21 (5) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
İsrail |
15 (0) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
1 |
|
Danimarka |
18 (8) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
1 |
|
Hırvatistan |
10 (1) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Yunanistan |
32 (23) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
1 |
|
Finlandiya |
12 (5) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Portekiz |
9 (0) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
1 |
|
Belarus |
6 (0) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
1 |
|
Çekya |
12 (7) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Romanya |
6 (2) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
1 |
|
Azerbaycan |
3 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
5 |
|
Gürcistan |
9 (6) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Rusya |
4 (1) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Bosna Hersek |
2 (0) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
1 |
|
Estonya |
3 (1) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
1 |
|
Macaristan |
2 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
1 |
|
İrlanda |
14 (12) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
1 |
|
Andorra |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
3 |
|
Ermenistan |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
4 |
|
Letonya |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
3 |
|
Litvanya |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
7 |
|
Lüksemburg |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
4 |
|
Monako |
1 (0) |
0 (0) |
Soruşturma altında |
5 |
|
Kuzey Makedonya |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
8 |
|
Polonya |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
2 |
|
Slovenya |
6 (5) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Ukrayna |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
2 |
|
Lihtenştayn |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Sırbistan |
1(0) |
0(0) |
Aratırılmakta |
0 |
|
Bölgeler**** |
||||
|
Cebelitarık |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
2 |
|
Güney Doğu Asya |
||||
|
Tayland |
47 (0) |
1 (0) |
Yerel bulaşma |
1 |
|
Hindistan |
30 (1) |
1(0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Endonezya |
2 (0) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
4 |
|
Butan |
1(1) |
0(0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Nepal |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
42 |
|
Sri Lanka |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
39 |
|
Doğu Akdeniz Bölgesi |
||||
|
İran |
3513 (591 ) |
107 (15) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Kuveyt |
58 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
1 |
|
Bahreyn |
49 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
3 |
|
Irak |
36 (0) |
2 (2) |
Yalnızca importe vaka |
1 |
|
Birleşik Arap Emirlikleri |
27 (0) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
2 |
|
Lübnan |
16 (3) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Katar |
8 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
1 |
|
Umman |
16 (1) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Pakistan |
5 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
3 |
|
Mısır |
3 (1) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Fas |
2 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
1 |
|
Suudi Arabistan |
8 (6) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Afganistan |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
11 |
|
Ürdün |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
3 |
|
Tunus |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
3 |
|
Bölgeler**** |
||||
|
İşgal altındaki Filistin bölgesi |
7 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
1 |
|
Amerika Bölgesi |
||||
|
Amerika Birleşik Devletleri |
148 (19) |
10 (1) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Kanada |
45 (15) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Ekvador |
13 (6) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Meksika |
5 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
4 |
|
Brezilya |
7 (4) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Dominik Cumhuriyeti |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
|
|
Arjantin |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
2 |
|
Şili |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
2 |
|
Bölgeler**** |
||||
|
Saint Martin |
2 (0) |
0 (0) |
Soruşturma altında |
3 |
|
Saint Barthelemy |
1 (0) |
0 (0) |
Soruşturma altında |
3 |
|
Afrika Bölgesi |
||||
|
Cezayir |
12 (0) |
0 (0) |
Yerel bulaşma |
1 |
|
Nijerya |
1 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
7 |
|
Senegal |
4 (0) |
0 (0) |
Yalnızca importe vaka |
1 |
|
Kamerun |
1(1) |
0(0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Güney afrika |
1(1) |
0(0) |
Yalnızca importe vaka |
0 |
|
Tüm bölgeler için ara toplam |
16.785 (2.727) |
329 (69) |
||
|
Uluslararası Taşıt (Diamond Princess) |
696 (0) |
6 (0) |
Yerel bulaşma |
0 |
|
Genel Toplam |
17.481 (2.727) |
335 (69) |
||
* Rakamlar hem ülke içindeki, hem de ülkesine geri gönderilen vakaları içerir.
** Vaka sınıflandırmaları DSÖ’nün COVID-19 vaka tanımlarına dayanmaktadır. ( https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov) )
*** Bulaşmanın yeri, mevcut resmi verilerin DSÖ analizine göre sınıflandırılır ve ek veriler elde edildikçe yeniden sınıflandırmaya tabi olabilir. Birden fazla bulaşma tipi yaşayan ülkeler/bölgeler/alanlar, kanıtların bulunduğu en yüksek kategoride sınıflandırılır; bulaşma arası gösterilebiliyorsa belirli bir kategoriden çıkarılabilirler. Kategoriler içinde bile, farklı ülkelerin/bölgelerin/alanların, farklı sayıda vaka ve diğer faktörlerle gösterildiği gibi, farklı bulaşma derecelerine sahip olabileceği unutulmamalıdır. Belirli bir ülke/bölge/alandaki tüm konumlar eşit şekilde etkilenmemektedir.
Şartlar:
- Kitlesel bulaşma, doğrulanmış vakaları, çok sayıda vaka adına bulaşma zincirleri ile ilişkilendirememe veya sentinel örneklerinin rutin taranması yoluyla pozitif testleri arttırma ile kanıtlanmıştır.
- Yerel bulaşma, bulaşma kaynağının raporlama konumunda olduğu yerleri belirtmektedir.
- Yalnızca importe vakalar, tüm vakaların raporlama yeri dışında virüse maruz kaldığı yerleri belirtmektedir.
- Soruşturma altında, hiçbir durumda bulaşma türünün belirlenmediği yerleri göstermektedir.
- Bulaşma arası, bulaşmanın ara verdiği yerleri göstermektedir (ayrıntılar belirlenecek).
**** "Bölgeler", bölgeleri, alanları, denizaşırı bağımlılıkları ve benzer statüye sahip diğer yetki alanlarını içerir.
Şekil 2. 05 Mart 2020 tarihine kadar tam rapor günleriyle, Çin dışında bildirilen, doğrulanmış COVID-19 vakalarının, rapor tarihine ve DSÖ bölgesine göre epidemik eğrisi
STRATEJİK HEDEFLER
DSÖ'nün söz konusu yanıta yönelik stratejik hedefleri:
- Yakın temaslılar ve sağlık çalışanları arasındaki ikincil enfeksiyonları azaltmak, hastalığın daha fazla yayılması ve Çin'den uluslararası yayılmaların önlenmesi dahil olmak üzere insandan insana bulaşmayı sınırlamak*;
- Enfekte hastalar için optimize edilmiş bakım sağlamak da dahil, hastaların erken teşhis edilmesi, izole edilmesi ve bakımının yapılması;
- Hayvan kaynağından bulaşmayı tanımlamak ve azaltmak;
- Virüsle ilgili önemli olan bilinmeyenleri ve klinik şiddeti, bulaşma ve enfeksiyonun kapsamı, tedavi seçeneklerini ele almak ve teşhis, tedavi ve aşıların geliştirilmesini hızlandırmak;
- Kritik risk ve durumla ilgili bilgileri tüm topluluklara iletmek ve yanlış bilgilendirmeyle mücadele etmek;
- Çok sektörlü ortaklıklar yoluyla sosyal ve ekonomik etkiyi en aza indirgemek.
*Bu, hızlı tespit, vakaların teşhisi ve yönetimi, temaslıların tespit edilmesi ve takibi, sağlık tesislerinde enfeksiyon önleme ve kontrol, gezginler için sağlık önlemlerinin uygulanması, popülasyonda bilinçlendirme ve risk iletişimi gibi halk sağlığı önlemlerinin bir kombinasyonu ile elde edilebilir.
HAZIRLIK VE YANIT
- 2019-nCoV ile ilgili tüm teknik rehberlik belgelerini görüntülemek için lütfen bu adresi ziyaret edin: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance
- DSÖ, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) ile yakın işbirliği içinde çalışmaktadır ve kabin ekibine ve havaalanı çalışanlarına ülke sorgularına dayanarak tavsiyelerde bulunmak üzere ortaklaşa bir rehber belge geliştirmiştir. Rehber, IATA web sayfasında bulunabilir.
- DSÖ ilk vakaların soruşturulması için bir protokol geliştirmiştir “First Few X (FFX) Cases and contact investigation protocol for 2019-novel coronavirus (2019-nCoV) infection”. Protokol, herhangi bir ülkede tespit edilen ilk 2019-nCoV enfeksiyonlu vakaların temel klinik, epidemiyolojik ve virolojik özelliklerini erken anlamak, vakaları yönetmek ve potansiyel yayılmayı azaltmak için halk sağlığı rehberliğinin geliştirilmesi ve güncellenmesi için tasarlanmıştır.
- DSÖ, vakaların bildirildiği Üye Devletler ile düzenli ve doğrudan temas halindedir. DSÖ ayrıca durum hakkında diğer ülkeleri bilgilendirmekte ve talep halinde destek sağlamaktadır.
- DSÖ, laboratuvar teşhisi, yeni koronavirüs (2019-nCoV) salgını bağlamında evde bakım ve sağlık ortamlarında maske kullanımı ile ilgili tavsiyeler, klinik yönetimi, sağlık ortamlarında enfeksiyonun önlenmesi ve kontrolü, yeni koronavirüs şüphesi olan hastalar için evde bakım, risk iletişimi ve topluluk katılımı ve yeni koronavirüs (2019-nCoV) bulaşan insanlar için Global Sürveyans gibi geçici rehberler geliştirmiştir.
- Doğrulanmış hastaların tanımlanması ve yönetiminde gerekli malzemeler için hastalıkla mücadele malzemelerin bulunduğu paketler hazırlanmıştır.
- Hayvanlardan insanlara bulaşma riskini azaltmak için önerilerde bulunulmuştur.
- DSÖ, yeni koronavirüs (2019-nCoV) salgınıyla ilgili olarak uluslararası trafik için güncellenmiş bir tavsiye yayınlanmıştır.
- Teşhis, aşılar ve terapötiklerin hızlandırılması için Ar-Ge planı etkinleştirilmiştir.
- DSÖ, yeni koronavirüsler de dahil olmak üzere ortaya çıkan solunum virüslerine genel bir bilgi sağlamak için çevrimiçi/online bir kurs geliştirmiştir.
- DSÖ, yeni bir virüs salgınında kritik olan incelemenin erken yapılması için rehberlik sağlamaktadır. Çalışma protokollerinden toplanan veriler, sürveyans ve vaka tanımları için önerileri iyileştirmek, 2019-nCoV'un temel epidemiyolojik bulaşma özelliklerini karakterize etmek, yayılma, şiddet, hastalık spektrumu, toplum üzerindeki etkiyi anlamak ve operasyonel modelleri ve vaka izolasyonu, temaslı takibi ve izolasyon gibi karşı önlemlerin uygulanması konusunda bilgilendirmek için kullanılabilir. Çeşitli protokoller burada bulunabilir: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance/early-investigations
- DSÖ, sürveyans, epidemiyoloji, modelleme, teşhis, klinik bakım ve tedavi ve hastalığı tanımlamanın, yönetmenin ve ilerlemeyi sınırlamanın diğer yollarıyla ilgili küresel çalışmaları koordine etmek için araştırmacılar ve diğer uzman ağlarıyla birlikte çalışmaktadır. DSÖ, mevcut durumu dikkate alacak şekilde güncellenen ülkeler için geçici rehber yayınlamıştır.
- DSÖ, laboratuvar, enfeksiyon önleme ve kontrol, klinik yönetim ve matematiksel modelleme için küresel uzman ağları ve ortaklıkların kullanılması için çalışmaktadır.
HALK İÇİN TAVSİYELER
COVID-19'un yayıldığı bir bölgede değilseniz, bu bölgelerin birinden seyahat etmediyseniz veya kendini iyi hissetmeyen biriyle yakın temasta değilseniz, virüsü kapma şansınız şu anda düşüktür. Fakat durum hakkında stresli ve endişeli olabileceğiniz anlaşılabilir bir durumdur. Makul önlemler alabilmeniz için risklerinizi doğru bir şekilde belirlemenize yardımcı olacak bilgileri edinmek iyi bir fikirdir. (Sık Sorulan Sorulara bakınız: https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses ) Sağlık uzmanınız, ulusal halk sağlığı yetkilileriniz ve işvereniniz, COVID-19 ve bölgenizde olup olmadığı konusunda doğru bilgi kaynaklarıdır. Yaşadığınız yerdeki durumdan haberdar olmak ve kendinizi korumak için uygun önlemleri almak önemlidir. (Bkz. Herkes için koruma önlemleri).
COVID-19 salgınının olduğu bir bölgede iseniz, enfeksiyon riskini ciddiye almanız gerekir. Ulusal ve yerel sağlık yetkilileri tarafından verilen tavsiyelere uymalısınız. Çoğu insan için COVID-19 sadece hafif bir hastalığa neden olsa da, bazı insanları oldukça hasta edebilir. Daha da nadiren, hastalık ölümcül olabilir. Yaşlı insanlar ve önceden mevcut tıbbi durumları (yüksek tansiyon, kalp problemleri veya diyabet gibi) olanlar, hastalığa karşı daha savunmasız görünmektedir. (Bkz. COVID-19'un yayıldığı bölgelerde olan veya bu bölgeleri ziyaret etmiş (son 14 günde) kişiler için koruma önlemleri).
VAKA TANIMLARI
DSÖ, insan enfeksiyonları için Global Sürveyans'ı, vaka tanımlarını içeren koronavirüs hastalığı (COVID-19) belgesi ile periyodik olarak güncellemektedir (https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov) ).
Kaynağı kolay bulabilmek için vaka tanımları aşağıda yer almaktadır.
Şüpheli vaka
- Akut solunum yolu hastalığı olan (ateş ve solunum yolu hastalığının en az bir belirtisi/semptomu (örn. öksürük, nefes darlığı)) ve klinik durumu tam olarak açıklayan başka bir etiyolojisi olmayan ve semptom başlangıcından önceki 14 gün içinde COVID-19 hastalığının lokal bulaşmasını bildiren bir ülkeye/bölgeye veya alana seyahat ya da burada ikamet öyküsü (bkz. Durum raporu (https://www.seyahatsagligi.gov.tr/Site/KoronaVirusDurumRaporlari )) olan bir hasta.
VEYA
- Akut solunum yolu hastalığı olan ve semptomların başlamasından önceki son 14 gün içinde doğrulanmış veya olası bir COVID-19 vakası (temas tanımına bakın) ile temas halinde olan bir hasta.
VEYA
- Şiddetli akut solunum yolu enfeksiyonu (ateş ve solunum yolu hastalığının en az bir belirtisi/semptomu (örn. öksürük, nefes darlığı) olan ve hastaneye yatırılması gereken ve klinik durumu tam olarak açıklayan başka etiyolojisi olmayan bir hasta.
Olası vaka
COVID-19 testinin sonuçsuz olduğu şüpheli bir vaka.
- Laboratuvar tarafından bildirilen testin sonuçsuz olması.
Doğrulanmış vaka
Klinik belirti ve semptomlara bakılmaksızın, COVID-19 enfeksiyonu laboratuvar onaylı olan bir kişi.
Laboratuvar sayfası için bağlantı: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance/laboratory-guidance