26 Nisan 2020 Orta Avrupa Zaman Dilimine göre saat 10.00’da bildirilen veriler

ÖNEMLİ GELİŞMELER

• COVID-19 salgını devam ettiği sürece, halk sağlığı sistemleri ciddi bir yük altındadır. Ülkeler ayrıca diğer acil sağlık  durumlarına da odaklanmalı ve sıtma veya çocuk felci gibi hastalıklara karşı ilerleme kaydetmelidir. Sıtma ile ilgili yeni bir analiz, COVID-19 salgını sırasında sıtmayı önleme ve tedavi hizmetlerindeki kesintileri en aza indirme çağrısını desteklemektedir. Daha fazla bilgi https://www.afro.who.int/news/who-urges-countries-not-let-covid-19-eclipse-other-health-issues adresindeki DSÖ Afrika Bölge Ofisi'nden yapılan açıklamada, https://www.paho.org/en/news/24-4-2020-paho-underlines-importance-sustained-malaria-efforts-and-protection-health-workers adresindeki DSÖ Amerika Bölge Ofisi'nden yapılan açıklamada ve https://www.who.int/news-room/detail/23-04-2020-who-urges-countries-to-move-quickly-to-save-lives-from-malaria-in-sub-saharan-africa adresindeki analizle ilgili ayrıntılarda mevcuttur.
• DSÖ Amerika Bölge Ofisi, ülkeleri, COVID-19 salgını sırasında solunum hastalıklarını ve aşı ile önlenebilen hastalık salgınlarını önlemek amacıyla, mevsimsel grip ve kızamığa karşı aşı yaptırmayı desteklemeye çağırmaktadır. Daha fazla bilgiyi https://www.paho.org/en/news/24-4-2020-paho-urges-countries-maintain-vaccination-during-covid-19-pandemic adresinde bulabilirsiniz.
• COVID-19'a karşı terapötikler için temel protokol, DSÖ Ar-Ge Proje Çalışma Grubu tarafından yayınlanmıştır. Daha fazla bilgiyi https://www.who.int/publications-detail/who-working-group-core-protocol-for-therapeutics-against-covid19 adresinde bulabilirsiniz.
• DSÖ Avrupa Bölge Müdürü, COVID-19'un ardından sürdürülebilir, insan merkezli ve uzun vadeli bakım yapılması gerektiğini vurgulamıştır. Daha fazla bilgiyi http://www.euro.who.int/en/media-centre/sections/statements/2020/statement-invest-in-the-overlooked-and-unsung-build-sustainable-people-centred-long-term-care-in-the-wake-of-covid-19 adresinde bulabilirsiniz.
• DSÖ Avrupa Bölge Ofisi, COVID-19'un Avrupa Bölgesi'ndeki yayılımına müdahale etmek için birçok ülke tarafından uygulanan sokağa çıkma kısıtlamalarının kademeli olarak azaltılması için önemli hususlar yayınlamıştır. Daha fazla bilgiyi http://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19/news/news/2020/4/whoeurope-publishes-considerations-for-gradual-easing-of-covid-19-measures adresinde bulabilirsiniz.

Şekil 1. Doğrulanmış COVID-19 vakalarının bildirildiği ülkeler, yönetim bölgeleri veya bölgeler, 26 Nisan 2020

SÜRVEYANS

Tablo 1. Laboratuvar tarafından doğrulanan COVID-19 vakalarının ve ölümlerin bildirildiği ülkeler, bölgeler veya alanlar, 26 Nisan 2020^

(^) Rakamlar hem ülke içindeki, hem de ülkesine geri gönderilen vakaları içerir.

(^^) Kullanılan isimler ve bu yayındaki materyalin sunumu, DSÖ tarafından herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya otoritenin yasal statüsü, yetkileri veya hudutlarının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir fikrin ifade edildiği anlamına gelmemektedir. Haritalardaki noktalı ve kesik çizgiler, henüz tam olarak anlaşmaya varılamayan yaklaşık kenarlık çizgilerini temsil etmektedir.

(1) Vaka sınıflandırmaları DSÖ’nün https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov) adresindeki COVID-19 vaka tanımlarına dayanmaktadır.

(2) Bulaşma sınıflandırması, ülkelerin/bölgelerin kendilerini raporlama sürecine dayanır. Sınıflandırmalar haftalık olarak gözden geçirilir ve yeni bilgiler elde edildikçe yükseltilebilir veya derecesi düşürülebilir. Belirli bir ülke/bölge içindeki tüm konumlar eşit şekilde etkilenmez; birden fazla bulaşma türünün yaşandığı ülkeler/bölgeler bildirilen en yüksek kategoride sınıflandırılır. Belirli bir bulaşma kategorisi içinde, farklı ülke/bölgelerde, farklı vaka sayısı, vakaların yeniliği ve diğer faktörlerle belirtildiği üzere farklı bulaşma dereceleri olabilir.

Terimler:

• Vaka yok: Doğrulanmış vakası olmayan ülkeler/bölgeler (tabloda gösterilmemiştir)
• Sporadik vakalar: İmporte veya yerel olarak tespit edilen bir veya daha fazla vakanın bulunduğu ülkeler/bölgeler
• Vaka kümeleri: Zaman, coğrafi konum ve/veya ortak maruziyetlerle kümelenmiş vakalar yaşayan ülkeler/bölgeler
• Genel bulaşma: Aşağıdakilerin dahil olduğu, ancak bunlarla sınırlı olmayarak faktörlerin değerlendirilmesi yoluyla tanımlanan, daha büyük yerel bulaşma salgınları yaşayan ülkeler/bölgeler:

- Bulaşma zincirlerine bağlanamayan çok sayıda vaka

- Gözlemci laboratuvar sürveyansından çok sayıda vaka

- Ülkenin/bölgenin çeşitli yerlerinde, birden fazla ilişkisiz vaka kümesi

(3) Kosova'ya yapılan tüm atıflar Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1244 (1999) sayılı kararı bağlamında anlaşılmalıdır.

(4) Uluslararası taşıt (Diamond Princess) artık kullanılmadığından, bulaşma sınıflandırması uygulanamamaktadır.

** "Bölgeler", bölgeleri, alanları, denizaşırı bağımlılıkları ve benzer statüye sahip diğer yetki alanlarını içerir.

Raporlama yöntemlerindeki farklılıklar, geriye dönük veri birleştirme ve raporlama gecikmeleri nedeniyle, yeni vakaların sayısı her zaman dün ve bugünün toplamları arasındaki kesin farkı yansıtmayabilir. DSÖ COVID-19 Durum Raporları, onaylanmış COVID-19 vakalarının resmi sayılarını sunmaktadır; bu nedenle DSÖ raporları ile farklı kabul etme kriterleri ve veri kesme süreleri kullanan diğer COVID-19 veri kaynakları arasında, farklılıklar olması beklenmektedir.

Şekil 2. 26 Nisan 2020 tarihine kadar tam rapor günleriyle, doğrulanmış COVID-19 vakalarının, rapor tarihine ve DSÖ bölgesine göre epidemik eğrisi

STRATEJİK HEDEFLER

DSÖ'nün söz konusu müdahaleye yönelik stratejik hedefleri:

• Yakın temaslılar ve sağlık çalışanları arasındaki ikincil enfeksiyonları azaltmak, hastalığın daha fazla yayılması ve Çin'den uluslararası yayılmaların önlenmesi dahil olmak üzere insandan insana bulaşmayı sınırlamak*;
• Enfekte hastalar için optimize edilmiş bakım sağlamak da dahil, hastaların erken teşhis edilmesi, izole edilmesi ve bakımının yapılması;
• Hayvan kaynağından bulaşmayı tanımlamak ve azaltmak;
• Virüsle ilgili önemli olan bilinmeyenleri ve klinik şiddeti, bulaşma ve enfeksiyonun kapsamı, tedavi seçeneklerini ele almak ve teşhis, tedavi ve aşıların geliştirilmesini hızlandırmak;
• Kritik risk ve durumla ilgili bilgileri tüm topluluklara iletmek ve yanlış bilgilendirmeyle mücadele etmek;
• Çok sektörlü ortaklıklar yoluyla sosyal ve ekonomik etkiyi en aza indirgemek.

*Bu, hızlı tespit, vakaların teşhisi ve yönetimi, temaslıların tespit edilmesi ve takibi, sağlık tesislerinde enfeksiyon önleme ve kontrol, gezginler için sağlık önlemlerinin uygulanması, popülasyonda bilinçlendirme ve risk iletişimi gibi halk sağlığı önlemlerinin bir kombinasyonu ile elde edilebilir.

HAZIRLIK VE MÜDAHALE

• COVID-19 ile ilgili tüm teknik rehberlik belgelerini görüntülemek için lütfen bu adresi ziyaret edin: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance
• DSÖ, laboratuvar teşhisi, yeni koronavirüs (COVID-19) salgını bağlamında evde bakım ve sağlık ortamlarında maske kullanımı ile ilgili tavsiyeler, klinik yönetimi, sağlık ortamlarında enfeksiyonun önlenmesi ve kontrolü, yeni koronavirüs şüphesi olan hastalar için evde bakım , risk iletişimi ve topluluk katılımı ve yeni koronavirüs (COVID-19) bulaşan insanlar için Global Sürveyans gibi geçici rehberler geliştirmiştir.
• DSÖ, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) ile yakın işbirliği içinde çalışmaktadır ve kabin ekibine ve havaalanı çalışanlarına ülke sorgularına dayanarak tavsiyelerde bulunmak üzere ortaklaşa bir rehber belge geliştirmiştir. Rehber, IATA web sayfasında bulunabilir. 
• DSÖ, vakaların bildirildiği Üye Devletler ile düzenli ve doğrudan temas halindedir. DSÖ ayrıca durum hakkında diğer ülkeleri bilgilendirmekte ve talep halinde destek sağlamaktadır.
• DSÖ, sürveyans, epidemiyoloji, modelleme, teşhis, klinik bakım ve tedavi ve hastalığı tanımlamanın, yönetmenin ve ilerlemeyi sınırlamanın diğer yollarıyla ilgili küresel çalışmaları koordine etmek için araştırmacılar ve diğer uzman ağlarıyla birlikte çalışmaktadır. DSÖ, mevcut durumu dikkate alacak şekilde güncellenen ülkeler için geçici bir rehber yayınlamıştır.
• Doğrulanmış hastaların tanımlanması ve yönetiminde gerekli malzemeler için hastalıkla mücadele malzemelerin bulunduğu paketler hazırlanmıştır.
• Hayvanlardan insanlara bulaşma riskini azaltmak için önerilerde bulunulmuştur.
• DSÖ, yeni koronavirüs (COVID-19) salgınıyla ilgili olarak uluslararası trafik için güncellenmiş bir tavsiye yayınlanmıştır.
• Teşhis, aşılar ve terapötiklerin hızlandırılması için Ar-Ge planı etkinleştirilmiştir.

• DSÖ, yeni koronavirüsler de dahil olmak üzere ortaya çıkan solunum virüsleri hakkında genel bilgi sağlamak için çevrimiçi kurslar geliştirmiştir. COVID-19 kaynakları 2 öğrenme kanalında bulunmaktadır: https://openwho.org/channels/covid-19 adresinden resmi DSÖ dillerindeki kurslara, https://openwho.org/channels/covid-19-national-languages adresinden ise ek ulusal dillerdeki kurslara ulaşabilirsiniz.

• COVID-19 müdahalesini desteklemek için, platformun kurslarına 1,5 milyondan fazla kayıt yaptırılmıştır. DSÖ özellikle aşağıdaki konular hakkında çevrimiçi kurslar geliştirmiştir:
• Yeni koronavirüsler de dahil olmak üzere ortaya çıkan solunum virüslerine genel bir giriş (Arapça, Çince, İngilizce, Fransızca, Rusça, İspanyolca, Bengal Dili, Hintçe, Macarca, Hint İşaret Dili, Endonezya Dili, Makedonca, Farsça, Portekizce, Sırpça, Vietnamca ve Türkçe olarak mevcuttur)
• Şiddetli Akut Solunum Yolu Enfeksiyonları için klinik bakım (İngilizce, Fransızca, Rusça, İspanyolca, Endonezya Dili, Portekizce ve Vietnamca olarak mevcuttur)
• Solunum yolu hastalıkları için sağlık ve güvenlik bilgilendirmesi - ePROTECT (Arapça, Çince, İngilizce, Fransızca, Rusça, İspanyolca, Endonezya Dili ve Portekizce olarak mevcuttur)
• Yeni Koronavirüs (COVID-19) için Enfeksiyon Önleme ve Kontrol (Çince, İngilizce, Fransızca, Rusça, İspanyolca, Endonezya Dili, İtalyanca, Japonca, Makedonca, Portekizce, Türkçe ve Sırpça olarak mevcuttur)
• Ülke hazırlığı ve müdahalesini desteklemek için COVID-19 Operasyonel Planlama Yönergeleri ve COVID-19 İş Ortakları Platformu (Çince, İngilizce, Fransızca, Rusça, Endonezya Dili ve Portekizce olarak mevcuttur)
• SARI arıtma tesisi tasarımı (Arapça, İngilizce, İtalyanca ve Portekizce olarak mevcuttur)
• Go.Data'ya giriş - saha verisi toplama, bulaşma zincirleri ve temaslı takibi (İngilizce olarak mevcuttur ve yakında ek dillerde de sunulacaktır)
• COVID-19 için kişisel koruyucu donanım (KKD) nasıl takılır ve çıkarılır (İngilizce olarak mevcuttur ve yakında ek dillerde de sunulacaktır)
• El hijyeni için standart önlemler (İngilizce olarak mevcuttur ve yakında ek dillerde de sunulacaktır)

• DSÖ, yeni bir virüs salgını oluşmasında kritik olan erken soruşturmalar konusunda rehberlik etmektedir. Sürveyans ve vaka tanımları için önerileri iyileştirmek, COVID-19'un temel epidemiyolojik bulaşma özelliklerini nitelendirmek, yayılma, şiddet, hastalık spektrumu ve toplum üzerindeki etkiyi anlamak ve vaka izolasyonu, temaslı takibi ve izolasyon gibi karşı önlemlerin uygulanması için operasyonel modelleri bildirmek için, protokollerden toplanan veriler kullanılabilir. https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance/early-investigations adresinde çeşitli protokoller mevcuttur. Bu protokollerden biri erken COVID-19 vakalarının ve temaslılarının araştırılması içindir (“İlk Birkaç X (FFX) Vakaları ve 2019-yeni koronavirüs (COVID-19) enfeksiyonu için temaslı araştırma protokolü”[the “First Few X (FFX) Cases and contact investigation protocol for 2019-novel coronavirus (COVID-19) infection”]) (https://www.who.int/publications-detail/the-first-few-x-(ffx)-cases-and-contact-investigation-protocol-for-2019-novel-coronavirus-(2019-ncov)-infection ).  Protokol, herhangi bir ülkede tespit edilen ilk COVID-19 enfeksiyonu vakalarının temel klinik, epidemiyolojik ve virolojik özelliklerini erkenden anlamak, vakaları yönetmek ve enfeksiyonun potansiyel yayılımını ve etkisini azaltmak için halk sağlığı rehberliğinin geliştirilmesi ve güncellenmesini bildirmek için tasarlanmıştır.

HALK İÇİN TAVSİYELER

COVID-19'un yayıldığı bir bölgede değilseniz, bu bölgelerin birinden seyahat etmediyseniz veya kendini iyi hissetmeyen biriyle yakın temasta değilseniz, virüsü kapma şansınız şu anda düşüktür. Fakat durum hakkında stresli ve endişeli olabileceğiniz anlaşılabilir bir durumdur. Makul önlemler alabilmeniz için risklerinizi doğru bir şekilde belirlemenize yardımcı olacak gerçekleri elde etmek iyi bir fikirdir. (Sık Sorulan Sorulara bakınız: https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses ) Sağlık uzmanınız, ulusal halk sağlığı yetkilileriniz ve işvereniniz, COVID-19 ve bölgenizde olup olmadığı konusunda doğru bilgi kaynaklarıdır. Yaşadığınız yerdekii durumdan haberdar olmak ve kendinizi korumak için uygun önlemleri almak önemlidir. (Bkz. Herkes için koruma önlemleri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public ).

COVID-19 salgınının olduğu bir bölgede iseniz, enfeksiyon riskini ciddiye almanız gerekir. Ulusal ve yerel sağlık yetkilileri tarafından verilen tavsiyelere uymalısınız. Çoğu insan için COVID-19 sadece hafif bir hastalığa neden olsa da, bazı insanları oldukça hasta edebilir. Daha da nadiren, hastalık ölümcül olabilir. Yaşlı insanlar ve önceden mevcut tıbbi durumları (yüksek tansiyon, kalp problemleri veya diyabet gibi) olanlar, hastalığa karşı daha savunmasız görünmektedir. (Bkz. COVID-19'un yayıldığı bölgelerde olan veya bu bölgeleri ziyaret etmiş (son 14 günde) kişiler için koruma önlemleri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public ).

VAKA TANIMLARI

DSÖ, insan enfeksiyonları için Global Sürveyans'ı, vaka tanımlarını içeren koronavirüs hastalığı (COVID-19) belgesi ile periyodik olarak güncellemektedir (https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov) ).

Kaynağı kolay bulabilmek için vaka tanımları aşağıda yer almaktadır.

Şüpheli vaka

1. Akut solunum yolu hastalığı olan (ateş ve solunum yolu hastalığının en az bir belirtisi/semptomu (örn. Öksürük, nefes darlığı), VE klinik durumu tam olarak açıklayan başka bir etiyolojisi olmayan VE semptom başlangıcından önceki 14 gün içinde COVID-19 hastalığının lokal bulaşmasını bildiren bir ülkeye/bölgeye veya alana seyahat ya da burada ikamet öyküsü (bkz. Durum raporu (https://www.seyahatsagligi.gov.tr/Site/KoronaVirusDurumRaporlari )) olan hasta.

VEYA

2. Akut solunum yolu hastalığı olan VE semptomların başlamasından önceki son 14 gün içinde doğrulanmış veya olası bir COVID-19 vakası (temas tanımına bakın) ile temas halinde olan hasta.

VEYA

3. Şiddetli akut solunum yolu enfeksiyonu (ateş ve solunum yolu hastalığının en az bir belirtisi/semptomu (örn. Öksürük, nefes darlığı) olan VE hastaneye yatırılması gereken ve klinik durumu tam olarak açıklayan başka etiyolojisi olmayan hasta.

Olası vaka

1. COVID-19 testinin sonuçsuz olduğu şüpheli vaka.

1. Laboratuvar tarafından bildirilen testin sonuçsuz olması.

VEYA

2. Herhangi bir nedenle testi yapılamayan şüpheli vaka.

Doğrulanmış vaka

Klinik belirti ve semptomlara bakılmaksızın, COVID-19 enfeksiyonu laboratuvar onaylı olan kişi.

Laboratuvar sayfası için bağlantı: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance/laboratory-guidance

Temaslının tanımı

Temaslı, olası veya doğrulanmış bir vakanın semptomlarının başlamasından 2 gün önce ve 14 gün sonra aşağıdaki maruziyetlerden herhangi birini yaşayan kişidir:

1. Olası veya doğrulanmış bir vaka ile 1 metreden yakın ve 15 dakikadan uzun süre yüz yüze temas
2. Olası veya doğrulanmış bir vaka ile doğrudan fiziksel temas
3. Uygun kişisel koruyucu ekipman kullanmadan, olası veya doğrulanmış COVID-19 hastalığı olan bir hastaya doğrudan bakım¹ VEYA
4. Yerel risk değerlendirmelerinde belirtilen diğer durumlar

Not: asemptomatik doğrulanan vakalar için temas süresi, doğrulamaya neden olan numunenin alındığı tarihten sonraki 14 günün öncesindeki 2 gün olarak ölçülür.

COVID-19 kaynaklı ölümün tanımı

COVID-19 kaynaklı ölüm, gözetim amacıyla, COVID hastalığı ile ilişkili olmayan (örn. Travma) açık bir alternatif ölüm nedeni olmadığı sürece, şüpheli veya doğrulanmış bir COVID-19 vakasına klinik olarak uyumlu bir hastalıktan kaynaklanan ölüm olarak tanımlanmaktadır. Hastalık ve ölüm arasında tam bir iyileşme dönemi olmamalıdır.

Ölüm nedeni olarak COVID-19'un onayı ve sınıflandırılması (kodlaması) için daha fazla yönlendirmeyi https://www.who.int/classifications/icd/covid19/en/ adresinde bulabilirsiniz.

(1) Dünya Sağlık Örgütü. COVID-19'dan şüphelenildiğinde sağlık bakımı sırasında enfeksiyonun önlenmesi ve kontrolü: https://www.who.int/publications-detail/infection-prevention-and-control-during-health-care-when-novel-coronavirus-(ncov)-infection-is-suspected-20200125