Rutin aşılar: Her yolculuk öncesi rutin aşılarınızın güncel olması önerilir. Bu aşılar: Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak(MMR), Difteri, Tetanoz, Boğmaca, Su çiçeği, Polio ( çocuk felci ) ve yıllık grip aşısıdır.

Kızamık aşısı:Kızamık birçok ülkede görülebildiğinden  ve son yıllarda dünya çapında salgınlar meydana geldiğinden, seyahate çıkmadan önce kızamığa karşı bağışıklık durumunuzdan emin olun.

COVID-19 aşısı:Seyahat etmeden önce COVID-19 için aşılarınızın güncel olması önerilir.

Hepatit A aşısı: Zambiya’da yediğiniz veya kalacağınız yer neresi olursa olsun, kontamine su veya yiyeceklerle Hepatit A bulaşabileceğinden bu aşı önerilir.

Tifo aşısı: Zambiya'da  kontamine yiyecek ya da sularla tifo bulaşabilir. Bu aşı,  tifo riskinin  yüksek olduğu endemik bölgelerde , küçük şehir veya kırsal alanları ziyaret edecek, arkadaş veya akrabalarının evinde ikamet edecek yolculara ve yemek gezginlerine, özellikle 1 aydan fazla kalmaları durumunda önerilebilir

Hepatit B aşısı: Hepatit B kontamine iğneler, kan ürünleri ve cinsel temasla bulaşır. Bu nedenle herhangi bir tıbbi işlem, dövme veya piercing yaptıracaksanız, yeni bir partnerle cinsel temas ihtimali varsa aşı yaptırmanız önerilir.

Polio aşısı: Çocukluk döneminde  çocuk felcine karşı aşılanmış, ancak yetişkin olarak çocuk felci tekrar dozu yapılmadıysa, bir pekiştirici doz alınmalıdır. Yetişkinlerin yaşamlarında sadece bir pekiştirici çocuk felci aşı dozuna ihtiyacı vardır.Aşılanmamış veya eksik aşılanmış ve aşılanma durumunu bilmeyenler için rutin seri aşılama önerilir.

Kuduz aşısı: Kuduz genellikle köpeklerde bulunmakta olup diğer memelilerde de bulunabilir. Isırılma veya tırmalanma durumunda ülkede kuduz tedavi imkanı sınırlı olabilir veya hiç olmayabilir. Kuduz hayvanlarla karşılaşma olasılığı daha yüksek olan aşağıdaki gezginler için aşılama düşünülebilir:

• Hayvanlar tarafından ısırılma veya tırmalanma riski oluşturacak dış mekan aktiviteleri ve diğer faaliyetlerde bulunacak kampçılar, macera gezginleri veya mağara kaşifleri,
• Hayvan ve örnekleriyle ilgilenen veteriner hekimler, hayvan bakıcıları, saha biyologları veya laboratuvar çalışanları
• Kırsal alanlara giden ziyaretçiler,

Hayvanlarla oynama eğiliminde olmaları, ısırıldıklarını ifade edememeleri ve baş- boyun ısırıklarının daha fazla olabilmesi nedeniyle, hayvanlar tarafından ısırılma veya tırmalanma olasılığı daha yüksek olan çocuklar için kuduz aşısı düşünülebilir.

Sarı Humma aşısı (2018):

Ülkeye giriş gerekliliği: Sarıhumma hastalığının görüldüğü bir ülkenin herhangi bir bölgesinden gelen ve Sarıhumma hastalığının görüldüğü bir ülkenin havalimanından transit geçişi 12 saatten fazla süren 1 yaş ve  üzerindeki yolculardan Sarıhumma aşısı yapıldığını gösteren Uluslararası Aşı Sertifikası istenir. 

DSÖ sarıhumma aşı önerisi: Sarıhumma aşısı, sarıhumma virüsüne maruz kalma potansiyelinin düşük olduğu (insanda  sarıhumma vakasının hiç bildirilmediği ve kanıtların, geçmişte sarıhumma virüsü aktarım seviyesinin düşük olduğunu gösterdiği)  ülkenin batı ve kuzey batı bölgeleri ile sınırlı olan bölgelere seyahat edecek yolculara genellikle tavsiye edilmemekle beraber; bu bölgelere giden yolculardan, sivrisineklere maruz kalma riski yüksek olan veya sivrisinek ısırıklarından korunamayacak olan küçük  bir grup için aşılama düşünülebilir. Aşı düşünülürken, yolcunun, sarıhumma virüsü ile enfekte olma riskini, ülkeye giriş gerekliliklerini ve ayrıca aşıyla bağlantılı ciddi yan etkiler açısından bireysel risk faktörlerini (örn. yaş, bağışıklık durumu) dikkate alması gerekmektedir. 

Ülkenin batı ve kuzey batı bölgelerinin dışındaki bölgelere seyahat edecek yolculara ise Sarıhumma aşısı önerilmez.

Sıtma(2018): Ağırlıklı olarak P. Falciparum kaynaklı sıtma tehlikesi ülke genelinde yıl boyunca mevcuttur.

Sivrisinek ısırıklarına karşı önlemlere ilave olarak;

Meflokin  250mg tablet haftalık (haftada 1x250 mg tablet alınmak üzere seyahate çıkmadan 1 hafta önce başlanır, seyahat boyunca ve seyahatten sonra 4 hafta daha devam edilir.) ya da

Atovaquone/Proguanil tablet  günde  1 kez 250/100mg olmak üzere yolculuktan 1-2 gün önce  başlanır. Seyahat süresince ve döndükten sonra 1 hafta  devam edilir ya da

Doksisiklin  100mg kapsül günlük (günde 1x100 mg tablet alınmak üzere seyahate çıkmadan 1 gün önce başlanır, seyahat boyunca ve seyahatten sonra 4 hafta daha devam edilir)

Not: İlaçlar mutlaka hekim önerisiyle kullanılmalıdır.

Aşılar hakkında bilgi almak için tıklayınız

Ülkedeki salgın hastalıklar hakkında bilgi almak için tıklayınız

Ülke genelinde hijyen koşulları gelişmiş ülkelerle mukayese edilemez. Buna bağlı olarak çeşitli sorunlar görülmekle beraber, asgari koşulları sağlayan kuruluşlar da bulunmaktadır.

Hastaneler

Başkent Lusaka başta olmak üzere çeşitli sağlık kuruluşları bulunmaktadır. Lusaka'da önde gelen hastaneler ise:

University Teaching Hospital - Fairview Hospital - Coptic Hospital - CfB Hospital

Bunların yanısıra, çocuk hastalıkları alanında hizmet veren özel klinikler de mevcuttur.

Tedavi ve Yatak Ücretleri

Örnek teşkil etmesi açısından,

CfB hastanesi'nde muayene ücreti: 540 Kvaça (yaklaşık 40 ABD Doları)
Yatak ücreti gecelik: 2.944 Kvaça (yaklaşık 210 ABD Doları)

İçme Suyu Temin Koşulları

Şişe suyu satılmaktadır.

İlaç Temin Koşulları

Eczanelerden her türlü ilaç temini mümkündür.

·  Seyahatte Uyulması Gerekli Genel Sağlık Kuralları

·  Çocuklu Aileler için Seyahat Önerileri

·  Hamileler için Seyahat Önerileri

·  Enfeksiyon Hastalıkları

·  Astım ve Diyabetliler için Seyahat Önerileri

·  Sağlık Çantası

·  Hava Yolculuğunun Sağlık Üzerindeki Etkileri

·  Gemiyle Yolculuk Yapacaklar için Öneriler

·  Hastalık Etkeni Olabilecek Hayvanlar

·  Yolcu İshali

·  Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar

·  Seyahatte Çevresel Risk Faktörleri

·  Seyahat Esnasında Sık Görülen Hastalıklar

·  Dünya Sağlık Örgütü interaktif risk haritası

Eğer seyahat sonrası kendinizi iyi hissetmiyorsanız bir doktora görünmeniz gerekebilir. Doktorunuza seyahatte nereye gittiğinizi ve seyahatte ne yaptığınızı mutlaka söyleyin. Ayrıca seyahat sırasında bir hayvan tarafından ısırıldıysanız veya tırmalandıysanız doktorunuza söyleyiniz.

Eğer doktorunuz seyahatiniz için  sizlere sıtma koruyucu ilaç  reçete ettiyse, seyahatten döndükten sonra alınması gereken süre kadar ilacı almaya  devam etmelisiniz. Sıtma koruyucu İlacı almayı erken keserseniz hala sıtma hastası olabilirsiniz.

Sıtma her zaman ciddi bir hastalıktır ve ölümcül olabilir. Eğer sıtma riskli bölgede seyahat sırasında veya seyahatten sonraki 1 yıl içerisinde eve dönüşünüzde ateşli bir hastalık geçirirseniz, acil tıbbi yardım almalısınız. Doktorunuza mutlaka seyahatiniz hakkında bilgi veriniz.

1. http://wwwnc.cdc.gov/travel/

2. http://www.who.int/ith/en/